Çukurova: Türkiye’nin en büyük deltasıdır. Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin taşıdığı alüvyonları biriktirmesiyle oluşmuş verimli tarım alanıdır. Tarımsal üretim açısından önem taşıyan Çukurova deltası yerleşim alanlarının her geçen gün genişlemesi ve sanayi fabrikalarının ova üzerine kurulması deltadaki tarım arazilerini yok ettiği gibi toprakların verimini de azaltmaktadır. Seyhan ve Ceyhan nehirleri üzerine inşa edilen barajlarda alüvyonların deltaya ulaşmasını önlemekte, bu da Çukurova’daki toprakların veriminin azalmasına yol açmaktadır.
Fırat Nehri ve Atatürk Barajı: Ülkemizin en önemli akarsularından biri olan Fırat Nehri, ilkbahar karlarının erimesi ve artan yağışlar nedeniyle taşkınlara yol açabilmekte ve tarım arazilerine zaman zaman zarar vermektedir. Bunu önlemek ve elektrik enerjisi elde etmek, tarım arazilerinde verimi yükseltmek amacıyla GAP kapsamında Atatürk Barajı yapılmıştır. Bu barajın inşası sonucunda bazı çevresel sorunlar ortaya çıkmıştır.
Bunların başlıcaları;
- Baraj suları altında kalan yerleşim birimlerinin terk edilmesi
- Tarihi ve kültürel varlıkların sular altında kalması
- Akarsu canlılarının etkileşiminin azalması
- Yörede iklim değişimine bağlı bitki ve hayvan türlerinin yok olması ya da göç etmesidir.
Barajların Faydaları
- Yenilenebilir enerji tüketimine olanak sağlar.
- Temiz ve masrafsız bir enerji olanağı sağlar.
- Suyu biriktirerek her mevsim kullanma olanağı sağlar.
- Sel ve taşkınları önler.
- Sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler için imkan sağlar.
- İçme suyu ihtiyacını sağlar. Sulama amaçlı faydalanılır.
- Turizm açısından önemlidir.
Barajların Zararları
- Çok geniş alanlar sular altında kalır. İnsanlar yerleşim yerlerini terk eder.
- Alüvyonların barajlarda birikmesi ile kullanım ömrü kısalır.
- Bazı canlı türleri yok olur. (Flora ve fauna) Akarsu ağızlarında ekosistem bozulur.
- Tarihi ve kültürel değerler sular altında kalır.
- Aşırı sulamaya bağlı tarım alanlarında tuzlanma ve çoraklaşma görülür.
- Salgın hastalıklar oluşur.
Kıyı kullanımı: Deniz kıyılarının bir kısmı doldurularak kullanılmaktadır. Bunun en güzel örneği Hollanda’daki polder ovalarıdır. Gel-gitin etkisiyle sular altında kalmasını önlemek için kıyıya setler yapılmıştır ve verimli topraklar kazanılmıştır.
Kıyı kullanımına bir diğer örnek de, adalar ülkesi olan Japonya da deniz kıyısının doldurulmasıyla liman, yerleşme ve sanayileşmeye açılmasıdır. Kıyı kullanımına ülkemizde inşası tamamlanan Ordu-Giresun Havalimanı da örnek verilebilir. Bu havalimanı da deniz kıyısı doldurularak inşa edilmiştir.
