Doğal Afetlerden Nasıl Korunmalıyız?

1. Doğal afetlerden korunmanın yolu, öncelikle risk boyutunun belirlenmesidir. Bu sayede riskin yaratacağı tehlikeleri en aza indirebiliriz. Riski yönetebilme becerisinin arttırılmasıyla, önlemlerin bilimsel gerçeklere dayanacak şekilde etkin kılınmasıyla başarılı olunabilir.

Bunun için;

• Risk tanımlama
  Olayları araştırma ve istatistik değerlendirme
• Risk tahmini
  Şiddet, sıklık, ekonomik maliyet
• Risk değerlendirmesi
  Maliyet / fayda; plan ve politikadır.

Doğayla uyumlu yaşamanın ön koşulu doğanın taşıma kapasitesini bilmekten geçer. Bu kapasitenin üstüne çıkıldığında afet riski artar ve kaçınılmaz olur.

2. Doğal afetlerden korunmanın bir başka yolu afet anında ve sonrasında meydana gelen olaylara hazırlıklı olmaktır. Bunu yapabilmek için afet öncesinde;

• Doğal afet erken uyarı sistemi,
• Afet eğitimi ve muhtemel afet bölgelerinin kullanım planlarının önceden hazırlanmış olması gerekir.

Doğal Afetler ve Korunma Yolları

Doğal olayların ekonomik ve sosyal kayıplara yol açması, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini kesintiye uğratması durumunda doğal afetlere dönüşmesinden söz edebiliriz. Doğal olayların doğal afete dönüşmesinde yer şekilleri, jeolojik yapı, iklim özellikleri ve insan faktörü etkili olmaktadır.

İnsanların;

• Fay hatları çevresindeki alüvyal dolgulu arazilerde yerleşme kurması,
• Akarsu yataklarında dolgular yaparak yerleşme yeri kurması,
• Aktif volkanların etek ve çevresini yerleşim yerine dönüştürmesi,
• Sırasıyla; depremler, sel ve taşkınlar, volkan püskürmeleri sonucunda doğal afetlere maruz kalmasında etkili olur.
• “Doğal afetler” kısaca can veya büyük çapta mal kayıplarına sebep olan olaylardır.
• Doğal afetlerin sıklığı, etkilenme derecesi ülkelerin gelişmişliği ile yakından ilişkilidir. Aynı şiddette sel veya deprem gelişmiş ülkelerde daha az can ve mal kaybına neden olurken az gelişmiş ülkelerde özellikle can kayıpları daha fazla olmaktadır. Zira gelişmiş ülkelerde gerek mimari, teknoloji, gerekse insan kaynakları daha etkin rol oynamakta, kayıpları azaltmaktadır.
• Ani gerçekleşen afetlere karşı erken uyarı sistemleri çağımızda daha çok üzerinde çalışılan bir alandır.

Depremlerden Korunma Yolları

• Öncelikle yerleşim bölgeleri titizlikle belirlenmelidir. İmar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlere ev ve bina yapılmamalıdır.
• Büyük binalar betonarme, sağlam yapılmalıdır.
• Binaların yapımında depreme dayanıklı kaliteli malzeme kullanılmalıdır.
• Mevcut binaların dayanıklılığı arttırmalıdır.
• Yapılar yapım sırasında denetlenmeli ve kaçak yapılaşmaya izin verilmemelidir.
• Evler tek veya iki katlı olmalıdır.
• Evlerde banyo ve mutfaktaki dolapların kapaklarına sürgü takılmalı, odalardaki dolap, raf vb. duvara monte edilip sabitlenmelidir.
• Ağır çerçevesi olan tablo ve aynalar yataklardan, sandalyelerden ve koltuklardan uzak bir yere asılmalı ve duvara yerleştirilmelidir.
• Yataklar cam kenarından, asılı eşya ve cisimlerden uzaklaştırılmalıdır.
• Kalorifer radyatörü, kombi, avize gibi araçların duvar bağlantıları sağlamlaştırılmalıdır.
• Evde yangın söndürme aleti bulundurulmalı, nasıl kullanılacağı öğrenilmelidir.

Sel ve Taşkınlardan Korunma Yolları

Sel felaketleri ve taşkınlar, önlem alınmadığı takdirde ciddi can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle bu afetlerle mücadelede neler yapılacağını bilmek hayat kurtarabilir. Çoğunlukla felaketle sonuçlanan sel ve taşkınlar, bilinçli hareket etme ve önceden alınması gereken ciddi önlemlerle en az zararla atlatılabilir.

Buna yönelik Afet ve Acil Durum Yönetiminin sel ve taşkın durumlarında belirlediği korunma yöntemleri ve alınması gereken önlemler şunlardır:

• Dere yataklarına bina yapmaktan kaçınılmalıdır.
• Su baskını tehlikesi bulunan eğimli yamaçlarda teraslama ve ağaçlandırma yapılmalıdır. Ayrıca özellikle risk bölgelerde yer alan yeşil alanlar korunmalıdır.

• Vatandaşlar, yaşanan su baskınlarında yetkililerin uyarılarını kitle iletişim araçlarından takip etmelidir.
• Pencere ve kapıları korumak için bunların arkasına taşınabilir engeller yerleştirilebilir.
• Sel ve taşkın sırasında akarsu yatağı ve çukur bölgeler hemen terk edilerek yüksek ve güvenli bölgelere gidilmelidir. Ancak su aniden derinleşebileceği için karşıdan karşıya geçmeye çalışılmamalıdır.
• Elektrik kaynaklarından uzak durulmalıdır.
• Sel suları kanalizasyon ve zehirli kimyasal maddeler de içerebileceğinden özellikle çocukların sel suları ile oynamasına müsaade edilmemelidir.
• Evlerdeki küvet ve bidonlar, şebeke suyunun kirlenme ihtimaline karşı temiz su ile doldurulmalıdır.
• Sel sonrasında da ikincil afet olarak yangınlar çıkabilir. Bu nedenle evde gaz sızıntısı, suyun altında kalmış elektrik aksamı, fırın, ocak ve elektrikle çalışan eşyaların olmadığından emin olunmalıdır.
• Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere (yaşlılar, bebekler, engelliler vb.) yardımcı olunmalıdır.

Fırtınalara Karşı Korunma Yolları

• Fırtına uyarılarını radyo ve TV’den takip edilmeli, meteorolojiden telefonla bilgi alınmalıdır.
• Merdiven, bahçe mobilyası gibi serbest nesneleri ya da pencere ve camları kırıp içeri girebilecek her şey emniyete alınmalıdır.
• Kapı ve pencereleri, özellikle evin rüzgâr alan tarafında olanları, garaj kapısı gibi büyük kapılar kapatılmalı ve emniyetli bir şekilde bağlanmalıdır.
• Araçları, varsa garaja park edilmeli, yoksa onları bina, ağaç, duvar ve çitlerden uzakta tutulmalıdır.
• Çatı katı / tavan arası kapılarını ya da kapakları kapatılmalı ve sürgüyle emniyete alınmalıdır.
• Eğer pencerelerde panjur/ kepenk varsa bunların kapatılıp bağlandığından emin olunmalıdır.
• Eğer bacalar uzun ve kötü durumdaysa mümkün olduğunca sağlamlaştırılmalıdır.
• Afet ilk yardım çantasını yanınıza almanız gerekmektedir.