DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
Diyanet İşleri Başkanlığı vatandaşlara dini konularda hizmet götürmekle sorumlu, Başbakanlığa bağlı resmi bir kamu kuruluşudur.
1. Kuruluşu
Genel idare içinde yer alan Diyanet İşleri Başkanlığı, laiklik ilkesi doğrultusunda, bütün siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak ve milletçe dayanışma ve bütünleşmeyi amaç edinerek özel kanununda gösterilen görevleri yerine getirir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Madde: 24
Din işleri, Osmanlı Devleti’nde Şeyhülislamlık makamı tarafından yürütülmekteydi. Şeyhülislamlık 1920 yılında Ankara’da kurulan Birinci Meclis Hükümeti’nde “Şeriye ve Evkaf Vekâleti” adıyla bakanlık olarak yer almıştır. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte 3 Mart 1924 tarihinde Halifelik ile birlikte Şeriye ve Evkaf Vekâleti de kaldırıldı. 3 Mart 1924’de Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu. Din işleriyle ilgili bütün yetki ve görevler de bu kuruma devredildi. Diyanet İşleri Başkanlığına da zamanın Ankara Müftüsü Börekçizade Mehmet Rıfat Efendi getirilmiştir. Diyanet İşleri Başkanlığı; yurt içinde il ve ilçe müftülükleri, Türk vatandaşlarının yoğun olarak yaşadığı ülkelerde ise müşavirlik ve ataşelikler şeklinde teşkilatlanmıştır. Din hizmetlerini bu teşkilat yapısıyla sürdürmekte olan Diyanet İşleri Başkanlığı, her türlü siyasi görüş ve düşüncenin dışındadır. Özellikle mezhepler üstü bir anlayışla Müslüman toplumun her kesimine eşit olarak din hizmeti vermeye çalışmaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığının Yürüttüğü Kamu Hizmetleri
Fetva: Dinî konularla ilgili olarak yöneltilen soruları cevaplamak.
Tebliğ: Vaaz, hutbe, konferans, seminer, kurs ve panel vb. yollarla Müslümanları aydınlatmak.
İbadet ve Cami: İmamet, hitabet, ezan, ikamet, mukabele, dinî gün ve geceleri kutlama, mevlit okuma, Kur’an—ı Kerim ve ilmihâl bilgilerinin öğretimi, camilerin bakımı.
Eğitim: Eğitim merkezlerinde din görevlilerinin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimleri görmeleri. Kur’an kurslarında Kur’an’ı okuma, hafızlık ve ilmihal bilgilerinin öğretimi.
Yayın: Dinî konularda yazılı, sesli ve görüntülü yayınların yapılması.
2. Din Görevlileri
Din hizmetleri, Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde çalışan din görevlileri tarafından yürütülür. Din görevlisi, alanında uzman ve toplumda güzel ahlakı ile örnek insanlar olmalıdır. Diyanet İşleri Başkanlığında Çeşitli unvanlarda din görevlileri vardır.
Başkan: Başbakanın teklifi ve cumhurbaşkanının onayı ile atanır. Diyanet teşkilatının başıdır.
Müftü: İl ve ilçelerde müftü vardır. Görevli olduğu yerleşim yerinde Müslümanların din işlerine bakan ve din görevlilerinin idari işlerinden sorumlu olan en yetkili kişidir.
Vaiz: Cami ve mescit gibi yerlerde dinî konularda halkı aydınlatan din bilginidir. Genellikle cuma namazı, bayram namazları öncesi ve kandil gecelerinde halka vaaz eder. Bunun yanında cezaevlerinde mahküm ve tutuklulara nasihat eden vaizler de vardır.
İmam-Hatip, Müezzin: Camide görevlidirler. İmamlar cemaatle namaz kıldırırlar, cuma ve bayram namazlarında hutbe okurlar. Müezzinler ise ezan okumakla ve farz namazlardan önce kamet getirmekle görevlidirler. Bu görevliler ayrıca ramazanda mukabele okuma, dini gün ve gecelere özel program hazırlama, dinî konularda cemaati aydınlatma ve vatandaşlara Kur’an-ı Kerim öğretme görevlerini de yürütürler. Gerektiğinde cenaze işleriyle de ilgilenir ve camilerin temizliğinden de sorumlu olurlar.
