5. Sınıf Destek ve Hareket Sistemi Konu Anlatımı Özeti, Ders Notu

Destek ve hareket sistemi, vücudun hareket etmesini, dik durmasını ve organların korunmasını sağlayan kemikler, kaslar ve eklemlerden oluşan bir sistemdir. Bu sistem, vücudun iskeletini oluşturarak hareket etmeyi mümkün kılar ve vücuda dayanıklılık sağlar. İnsanlar bu sistem sayesinde yürür, koşar, eğilir ve zıplar.

1. Kemikler

Kemikler, destek ve hareket sisteminin temel yapı taşlarıdır. Vücudumuzda yaklaşık 206 kemik bulunur. Kemikler, vücuda şekil verir ve iç organları korur. Aynı zamanda kasların tutunmasını sağlayarak hareketi mümkün kılarlar. Kemikler, vücudu ayakta tutar ve sağlam bir yapı oluşturur.

• Uzun Kemikler: Kol ve bacaklarda bulunan uzun kemikler, vücudun dik durmasını ve hareket etmesini sağlar.
• Kısa Kemikler: El ve ayak kemikleri gibi küçük kemikler, küçük hareketlerin yapılmasına yardımcı olur.
• Düz Kemikler: Kaburga ve kafatası gibi düz kemikler, organları korur ve vücudu destekler.

2. Kaslar

Kaslar, kemiklere bağlı olarak vücudun hareket etmesini sağlayan yapılardır. Kaslar kasılıp gevşeyerek kemikleri hareket ettirir. Vücutta üç ana kas türü bulunur:

• İskelet kasları: İsteğe bağlı olarak çalışan kaslardır ve kemiklere bağlıdır.
• Düz kaslar: İç organlarda bulunan ve isteğe bağlı olmadan çalışan kaslardır.
• Kalp kası: Yalnızca kalpte bulunan ve sürekli olarak çalışan bir kastır.

Kaslar kasıldığında kemikleri çeker ve böylece hareket oluşur. Kaslar çalışırken enerji kullanır ve bu enerjiyi besinlerden sağlar.

3. Eklemler

Eklemler, iki veya daha fazla kemiğin birleştiği noktalardır. Eklemler sayesinde kemikler bir araya gelir ve vücudun hareket etmesi sağlanır. Eklemler, hareketin gerçekleştiği bölgelerdir. Farklı eklem türleri, vücudun farklı bölgelerinde farklı hareketlerin yapılmasına olanak tanır:

• Oynar eklemler: Kol, bacak ve parmaklardaki eklemler gibi serbestçe hareket edebilirler.
• Yarı oynar eklemler: Omurga gibi sınırlı hareket kabiliyeti olan eklemler.
• Oynamaz eklemler: Kafatasındaki eklemler gibi hiç hareket etmeyen eklemler.

4. Bağlar ve Tendonlar

• Bağlar, eklemlerde kemikleri birbirine bağlayan yapılar olup, eklemleri sabit tutar ve kemiklerin bir arada durmasını sağlar.
• Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan güçlü yapılardır. Tendonlar sayesinde kaslar kemiklere tutunur ve hareketin gerçekleşmesini sağlar.

Destek ve Hareket Sisteminin Görevleri

• Hareket: Kaslar ve eklemler yardımıyla kemikler hareket eder ve vücut çeşitli hareketleri gerçekleştirir.
• Destek: Kemikler vücudun temel desteğini oluşturur ve vücuda şekil verir.
• Koruma: Kemikler, iç organları koruyarak hayati organların zarar görmesini önler (örneğin, kafatası beyni korur, kaburga kemikleri kalp ve akciğerleri korur).
• Kan Üretimi: Kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği yerdir ve vücudun ihtiyaç duyduğu kan hücreleri burada üretilir.