Depremin Büyüklüğü ve Şiddeti 10.Sınıf Fizik
Depremin Büyüklüğü
Depremin büyüklüğü depremdeki enerji ile ilişkilidir. Deprem sırasında açığa çıkan enerjinin ölçüsüne büyüklük (magnitüd) denir. Depremin enerjisi yanında bir de sarsıntısı vardır. Bu sarsıntı Richter (Rihter) ölçeği ile ölçülür. Bu ölçeğin skalası 1’den 9’a kadardır. Rihter ölçeğinde her 1 birimlik artışa karşılık yer sarsıntısında 10’nun katları şeklinde artış söz konusudur. Yani büyüklüğündeki deprem 4 büyüklüğündeki depremden 1000 kat daha fazla sarsıntı oluşturur.
Richter ölçeği 1935 yılında Charles Richter tarafından geliştirilmiştir. Bu ölçek depremin kaynağından çıkan enerjinin büyüklüğünü tanımlayan matematiksel bir ifade olup bir ölçü aleti değildir.
Depremin Şiddeti
Depremin yeryüzünde can kaybı, yapı ve tesisler üzerindeki etkilerine depremin şiddeti denir. Depremin merkezinden uzaklaştıkça şiddeti azalır. Depremin büyüklüğü değişmez. Büyüklük ve şiddet birbirinden farklı kavramlardır. Şiddet, bölgenin coğrafi koşulları ve yapıların dayanıklılığı ile ilişkilidir. Deprem şiddetini ölçmede bir çok yöntem bulunmakla birlikte en yaygın olanı Mercalli yöntemidir. Değiştirilmiş Mercalli ölçeklemesinde 12 aşama söz konusudur.
Depremlerle ilgilenen bilim dalına sismoloji (deprem bilimi) denir. Depremler konusunda çalışan bilim insanlarına sismolog denir. Yer hareketini algılayan ve sarkaç sistemine göre çalışan alete sismometre denir. Depremin büyüklüğünü ölçen cihaza sismograf denir.
Tsunami
Japonca’da liman dalgası anlamına gelen tsunami okyanus ya da deniz dibinde meydana gelen depremlerle oluşan ve özellikle taban çökmesi, zemin kaymaları gibi güçlü tektonik hareketlere sahip bölgeleri etkileyen dev dalgalardır.