DEPREM (SEİZMA-SARSINTI)

• Yer kabuğunun derinliklerinden kaynaklanan yer üstünde sarsıntılar ve titreşimler halinde gerçekleşen yer kabuğu hareketlerine deprem denir. Depremler sismograf denilen aletle ölçülür.
• Yer kabuğu hareketleri sırasında kırılan yerlere ise fay (kırık) denir.
• Depremin ilk başladığı yere iç merkez (hiposantr) denir.
• Deprem dalgalarının en kısa yoldan ulaştığı yere dış merkez (episantr) denir.
• İç merkez ile dış merkez arasındaki uzaklığa odak derinliği adı verilir.

DEPREM ÇEŞİTLERİ

1. Çöküntü Depremleri: Karstik arazilerdeki boşlukların, mağaraların, kömür ocaklarındaki galerilerin tavanları çökünce oluşan depremlere çöküntü depremleri denir.

• Bu depremlerin etki alanı dardır.
• Ülkemizde Akdeniz Bölgesi’nde görülür.

2. Volkanik Depremleri: Volkanik püskürmelerle oluşan depremlere volkanik depremler denir.

• Bu depremler dar alanlarda etkilidir.
• İtalya ve Japonya’daki aktif volkanlar bu depremlere yol açar.
• Türkiye’de volkanizma olmadığı için volkanik depremler görülmez.

3. Tektonik Depremler: Yer kabuğunun kırık olduğu yerlerde oluşan depremlere tektonik depremler denir.

• Etki alanı en geniş olan depremdir.
• En çok hasar veren depremdir.
• Okyanus altında meydana gelen tektonik depremler sonucunda oluşan dev dalgalara tsunami denir.

FAY TİPLERİ

1. Normal fay: Levhaların birbirinden uzaklaştığı yerlerde oluşan ve taş küreyi incelten faydır. Ülkemizde en çok Batı Anadolu Fay Kuşağı (BAF) üzerinde görülür.

2. Bindirme fayı: Levhaların birbirine yaklaştığı bölgelerde meydana gelen ve taş küreyi kalınlaştıran faydır. Ülkemizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Fay Kuşağı (DAF) üzerinde görülür.

3. Yanal atılımlı fay: Levhaların birbirlerinin yanından geçtiği yerlerde oluşan ve taş kürenin kalınlığını değiştirmeyen faylar. Ülkemizde Kuzey ve Doğu Anadolu fay kuşağında (KAF) görülür.

Depremin Şiddeti;

• dış merkeze olan uzaklığına
• depremlerin süresine
• binaların yapı özelliklerine
• deprem odağına olan uzaklığına
• depremin büyüklüğüne
• arazinin jeolojik yapısına
• deprem bölgesindeki tabakaların durumuna ve

kayaç cinsine göre değişir

DÜNYA DEPREM DAĞILIŞI

• Alp Himalaya dağ kuşağı
• Akdeniz kuşağı
• Asya’nın doğu kıyıları
• Büyük Okyanus çevresi
• Amerika’nın batı kıyıları
• Avustralya’nin doğu kıyıları depremin fazla olduğu yerlerdir.

* Kanada, Sibirya, Afrika, İskandinav ülkeleri depremin az olduğu yerlerdir.

TÜRKİYE DEPREM KUŞAKLARI

• Türkiye Dünya’nın en önemli deprem kuşakları üzerinde yer alan Alp Himalaya Kuşağında yer alır.
• Avrasya, Afrika ve Arap levhaları üzerinde yer almaktadır.
• Arap levhasının kuzeye doğru hareket ederek Anadolu levhasını sıkıştırması sonucunda ülkemizde çeşitli fay kuşakları oluşmuştur.

Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı (KAF): Saroz Körfesi’nden başlayıp, Marmara Denizi, Izmit, Adapazarı, Düzce, Bolu, Merzifon, Niksar, Erzincan, Erzurum, Muş ve Van üzerinden İran’a uzanır.

Batı Anadolu Deprem Kuşağı (BAF): Kıyı Ege, Göller Yöresi ve Güney Marmara’yı içine alır.

Doğu Anadolu Deprem Kuşağı (DAF): Hatay’dan başlar Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Elazığ, Bingöl ve Muş üzerinden geçerek Kuzey Anadolu Deprem kuşağı ile birleşir.