Demografik Dönüşüm Süreci

Demografik dönüşüm süreci, bir toplumun ekonomik, sosyal ve sağlık koşullarındaki gelişmelere bağlı olarak doğum ve ölüm oranlarının nasıl değiştiğini gösteren dört aşamalı bir modeldir.

1. Birinci Aşama (Yüksek Doğum ve Yüksek Ölüm Oranları):
   • Bu aşamada doğum ve ölüm oranları yüksektir, bu nedenle nüfus artışı yavaş ve istikrarsızdır. Tarım toplumlarında görülen bu aşamada salgın hastalıklar, yetersiz beslenme ve sağlık hizmetlerinin eksikliği ölümlerin yüksek olmasına neden olur.
   • Örnek: Sanayi öncesi toplumlar.
2. İkinci Aşama (Yüksek Doğum ve Düşen Ölüm Oranları):
   • Sağlık koşullarındaki iyileşmeler ve beslenme imkanlarının artmasıyla ölüm oranları düşer, ancak doğum oranları yüksek kalmaya devam eder. Bu durum nüfusun hızla artmasına neden olur.
   • Örnek: Gelişmekte olan ülkelerde bu aşama görülebilir.
3. Üçüncü Aşama (Düşen Doğum ve Düşük Ölüm Oranları):
   • Doğum oranları düşmeye başlar, ölüm oranları ise düşük seviyede kalır. Bu aşamada nüfus artış hızı yavaşlar. Şehirleşme, eğitim ve yaşam standartlarındaki iyileşme doğum oranlarının düşmesinde etkili olur.
   • Örnek: Sanayileşmiş ülkeler.
4. Dördüncü Aşama (Düşük Doğum ve Düşük Ölüm Oranları):
   • Hem doğum hem de ölüm oranları düşük seviyededir ve nüfus artışı durma noktasına gelir. Bazı ülkelerde doğum oranlarının ölüm oranlarının altına düşmesi ile nüfus azalmaya başlayabilir.
   • Örnek: Gelişmiş ülkeler.

Nüfus Piramitleri

Nüfus piramitleri, bir ülkenin nüfus yapısını yaş ve cinsiyete göre görsel olarak gösteren grafiklerdir. Piramidin şekli, o toplumun demografik yapısı hakkında bilgi verir.

1. Geniş Tabanlı Piramit:
   • Doğum oranlarının yüksek olduğu toplumlarda görülür. Genç nüfus fazladır, ancak yaşlı nüfus azdır. Gelişmekte olan ülkelerde yaygındır.
   • Örnek: Nijerya gibi ülkeler.
2. Dengeli Piramit:
   • Doğum ve ölüm oranlarının düşük olduğu toplumlarda görülür. Genç ve yaşlı nüfus oranı dengelidir. Gelişmiş ülkelerde yaygındır.
   • Örnek: Amerika Birleşik Devletleri.
3. Dar Tabanlı Piramit:
   • Doğum oranlarının düşük olduğu toplumlarda görülür. Yaşlı nüfus fazladır ve nüfusun yaşlanmaya başladığını gösterir.
   • Örnek: Almanya, Japonya gibi ülkeler.