DAYANIKLILIK

Cisimlerin Alan — Hacim İlişkisi

Cisimlerin şekli ne olursa olsun bütün boyutları belirli bir oranda büyütürlerse kesit alanı ve toplam yüzey alanı büyütme oranının karesiyle, hacmi ve kütlesi ise büyütme oranının küpüyle doğru orantılı olarak artar. Kare — Küp Yasası denilen bu bilgiye ilk kez Galileo yaptığı çalışmalar sonucunda ulaşmıştır. Bu yasaya göre kenar uzunluğu a olan küp şeklindeki bir cismin bütün boyutları 2 katına çıkarılırsa; kesit alanı a² iken 4a², toplam yüzey alanı 6a² iken 24 a², hacmi a³ iken 8a³ ve kütlesi m iken 8m olur. O hâlde bir cismin bütün boyutların katına çıkarılırsa kesit alanı ve toplam yüzey alanı n² katına, hacmi ve kütlesi n³ katına çıkar.

Kütlesi 120 kg olan silindir şeklindeki bir odun kütüğünün bütün boyutları aynı oranda azalacak biçimde yontuluyor.

Elde edilen yeni kütüğün kütlesi 15 kg olduğuna göre,

I. Yarıçapı yarıya indirilmiştir.
II. Yüksekliği yarıya indirilmiştir.
III. Öz kütlesi değişmiştir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Dayanıklılık

Cisimlerin özelliğini kaybetmeden gerilme ya da sıkışma gibi etkilere gösterdiği dirence dayanıklılık denir.

Cisimlerin ya da canlıların dayanıklılıkları birden fazla niceliğine bağlı olarak değişir. Bütün diğer fiziksel özellikleri sabit kalmak

Bir karınca kendi ağırlığından daha büyük ağırlıktaki bir yaprağı, bir fil ise kendi ağırlığından daha küçük ağırlıktaki bir insanı taşıyabilir. Buradan karıncanın filden daha dayanıklı olduğu sonucunu çıkartabiliriz. Filin taşıdığı insanın ağırlığı, karıncanın taşıdığı yaprağın ağırlığından daha büyük olduğundan filin taşıyabileceği yük miktarı karıncanın taşıyabileceği yük miktarından daha fazladır. Cisimlerin ya da canlıların taşıyabileceği en büyük yük miktarı dayanıklılıklarıyla ve kesit alanları ile doğru orantılı olarak değişir.