Dalgaların Sınıflandırılması 10.Sınıf Fizik


Kategoriler: 10. Sınıf Fizik, Fizik
Cepokul

Dalgalar iki farklı şekilde sınıflandırılır.

Titreşim Doğrultusuna Göre Dalgalar

Bir dalganın titreşim doğrultusu ile ilerleme doğrultusu birbirine dik ise bu dalgalara enine dalga denir. Enine dalgalar yay, su, ışık, elektromanyetik ve deprem dalgaları enine dalgadır. Aşağıdaki şekildeki ipte oluşan dalga enine dalgadır.

Bir dalganın titreşim doğrultusu ile hareket doğrultusu birbirine paralel ise bu tür dalgalara boyuna dalga denir. Yay, su, deprem ve ses dalgaları boyuna dalgadır.

Uyarı: Yay, su ve deprem dalgaları hem enine, hem boyuna hareket edebilen dalgalardır. Elektromanyetik dalga yalnız enine, ses dalgası yalnız boyuna hareket edebilir.

Taşıdıkları Enerjiye Göre Dalgalar

Dalgalar taşıdıkları enerjiye göre iki çeşittir. Bunlardan birincisi mekanik enerji yoluyla elde edilen dalgalara mekanik dalga denir. Yay, su, ses ve deprem dalgaları mekanik dalgadır. Suya atılan taşın kinetik enerjisi sayesinde suda titreşim oluşur. Bu dalgaları genelde hisseder, görür ya da etkilerinden anlayabiliriz.

İkincisi taşıdıkları fotonlardan dolayı enerjisi bulunan ışıklar elektromanyetik dalgadır. Radyo dalgası, mikrodalga, kızılötesi ışık, görünür ışık, mor ötesi ışık, X – ışınları ve gama ışınları elektromanyetik dalgadır. Bu dalgalarda görünür ışığı gözle görebiliriz. Diğer elektromanyetik dalgaları ise etkilerinden hisseder ya da algılarız.

Yay Dalgaları konusuna gitmek için tıklayın.

Şekildeki yayın bir ucundan çekip bıraktığımızda yayın üzerindeki noktalar ilerleme yönüne paralel olacak şekilde yer değiştirir. Yukarıda enine dalgalar ile ilgili bölümde yay dalgalarının enine dalga olduğunu söylemiştik. Şekilde görüldüğü gibi yay dalgalarıyla boyuna dalga üretilebilir. Aynı şekilde su dalgalarıyla hem enine hem de boyuna dalga üretilebilir. Burayla ilgili geniş açıklamayı ileri ki sayfalarda göreceksiniz. Ses dalgaları ise boyuna dalgalardandır.
Taşıdığı Enerjiye Göre Dalgalar: Taşıdıkları enerjiye göre dalgalar, mekanik dalgalar ve elektromanyetik dalgalar olarak iki grupta incelenir.
Mekanik Dalgalar: Yayılabilmesi için maddesel ortama ihtiyaç duyan dalgalara mekanik dalga denir. Mekanik dalgalar boşlukta yayılamaz. Yay dalgaları, su dalgaları, deprem dalgaları, ses dalgaları mekanik dalgalardandır.
Elektromanyetik Dalgalar: Hem maddesel ortamda hem de boşlukta yayılabilen dalgalara elektromanyetik dalgalar denir. Yani yayılması için ille de maddesel ortam gerekmez. Işık dalgalarının tamamı elektromanyetik dalgadır. Elektromanyetik spektrumdaki dalgalar da bu sınıfa girer. Radyo dalgaları, mikro dalga, kızılötesi ışık, görünür ışık, morötesi ışık, X ışınları, Gama ışınları elektromanyetik dalgalardandır.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
15 Haziran 2025 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
14 Haziran 2025 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
15 Haziran 2025 Pazar