Yüklemin bildirdiği işi, oluşu, hareketi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan ögeye özne denir. Cümlede yargıyı bildiren çekimli unsura ise yüklem denir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisi sadece özne ve yüklemden oluşmuştur?
A) Elinden geldiğince ona destek olmalıydı.
B) Yeni bir adım atmak insanların en korktuğu şeydir.
C) Denizin dalgaları ayaklarını dövüyordu.
D) Yolculuk kötü olaylarla doluydu.
Bir düşünceyi, bir olayı ya da duyguyu yargı bildirerek anlatabilmek için en az iki öge gereklidir. Bunlar yüklem ve öznedir. Bunlara cümlenin temel ögeleri denir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin cevabı temel ögelerden biri değildir?
A) Son okuduğun kitap bu muydu?
B) Sen mi beni bu işten alıkoyacaksın?
C) Denizi seyretmeye mi geldiniz?
D) Bu işin sorumlusu ben miyim?
Eylemin kim tarafından yapıldığı belli olmayan, başkaları tarafından yapılma anlamı taşıyan fiillerin öznelerine sözde özne denir. Örneğin "Balıklar dün yakalandı." cümlesinin yüklemine “ne yakalandı" sorusunu sorduğumuzda 'balıklar' cevabını alıyoruz fakat “yakalama” işi başkaları tarafından yapılmıştır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne vardır?
A) Yarışmaya gençler katılıyordu.
B) Aynanın karşısından hiç ayrılmıyordu.
C) Öğrencilerden fotoğraf istendi.
D) Askerler hızla ileri atıldı.