CÜMLE BİLGİSİ

Bir duygunun, bir düşüncenin, bir haberin veya isteğin anlatıldığı sözcük ya da sözcük grubuna cümle denir.

• Yarın İstanbul’a yağmur yağacak. (Haber bildiriyor.)
• Bu işten çok sıkıldım. (Duygu bildiriyor.)
• Bu hafta hikaye kitabımı bitireceğim. (Düşünce bildiriyor.)
• Yemek yemek istiyorum. (İstek bildiriyor.)

Cümlenin Özellikleri

Cümle en az bir sözcükten oluşur. Anlatmak istediğimiz duruma göre sözcük sayısı değişebilir.

• Geliyorum. » 1 sözcük
• Bu sabah uyandığımda, akşam yatarken odamın penceresini açık unuttuğumu gördüm.» 10 sözcük

Cümlenin baş harfi her zaman büyük yazılır.

• Ödevimi bitirdim.
• Kahvaltısını yapıp evden çıktı.

Cümlelerin sonuna anlamına uygun olarak gerekli noktalama işareti konulur.

• Eyvah, düşüyorum!

İfade edilmek istenen düşünce tam olarak anlatılmamışsa cümle değildir.

• Eve giderken yolda » cümle değil.
• Eve giderken yolda onu gördüm » cümle

Kurallı ve Devrik Cümle

İş, oluş, hareket ya da yargı bildiren sözcükler cümlenin sonundaysa kurallı cümle’dir.

• Öğretmenimi çok seviyorum.
• Yarın sinemaya gideceğiz.

İş, oluş, hareket ve yargı bildiren sözcükler cümlenin sonunda değilse devrik cümle’dir.

• Çok seviyorum öğretmenimi.
• Gideceğiz garın sinemaya.

Cümlelerde Oluş Sırası

Bir olayı anlatırken, o olayın gerçekleşme sırasını doğru aktarmamız gerekir.

Karışık olarak verilen cümleleri, anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıraya koymalıyız.

2- Babası Kübra’yı doktora götürdü.
4- Doktor Kübra’ya ilaç gazdı.
1- Kübra hastalandı.
3- Doktor Kübra’yı muayene etti.

Olaylar anlatılırken daha doğru anlaşılması için ilk önce, önce, sonra, daha sonra, en sonunda gibi oluş sırasını bildiren ifadeler kullanabiliriz.

Sebep – Sonuç Cümleleri

Herhangi bir olayın meydana gelme sebebini ve olayın sonucunu anlatan cümlelerdir.

• Otobüsü kaçırdığı için işe geç kalmış.
• Çok fazla tatlı yediğinden dolayı dişleri çürümüş.
• Yağmur yağmadığı için tarladaki sebzeler kurudu.

Sebep: Yağmurun yağmaması
Sonuç: Sebzelerin kuruması

Sebep—Sonuç cümlelerinde “için, çünkü, bu nedenle, bu güzden, olduğu için” gibi ifadeler kullanılır.

• Kırmızı ışıkta geçtiği için kaza yapmış.
• Yavru kedi çok üşümüştü bu yüzden annesinin yanına sokuldu.
• Yarın denize giremeyeceğim çünkü hava yağmurlu olacakmış.