CUMHURİYET DÖNEMİ ROMAN-HİKAYE (ANLATMAYA BAĞLI EDEBİ METİNLER)

Konu ve Tema (İzlek)

Daha önceki dönemlerde işlenen konu ve temalara yenileri eklenmiştir.

Hem bireysel hem toplumsal konular işlenmiştir.

Batılılaşmanın yanlış anlaşılması ve Doğu-Batı çatışması / sorunsalı işlenmeye devam edilmiştir.

Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Reşat Nuri Güntekin, Orhan Pamuk Doğu-Batı sorununu işleyen yazarlar arasındadır.

Kurtuluş Savaşı’nın öncesi, sonrası ve Milli Mücadele bütün yönleriyle ve farklı bakış açılarıyla, romanlarda işlenmiştir.

“Toplumcu gerçekçi” yazarlar, konularını ülkenin somut koşullarından almış, içeriğe toplumsal ve siyasal bir boyut kazandırmışlardır. Atatürk devrimleriyle amaçlanan çağdaş yaşamı işlemişler; tezli güdümlü romanlar yazmışlardır.

Tanzimat Dönemi’nde işlenmeye başlanan köy gerçeği ve köy sorunları işlenmiştir.

Özellikle “toplumcu gerçekçi” yazarlar köy romanları yazmıştır.

Ahmet Hamdi, Tarık Buğra, Peyami Safa psikolojinin olanaklarından yararlanmışlardır.

Peyami Safa, psikiyatriden de yararlanmıştır.

Postmodern yazarlar insanı çeşitli ve karmaşık yönleriyle anlatmaya çalışmışlar; yalnızlık, bunalım, kişilerin psikolojik buhranlarını ele almışlardır.

Demokratikleşme sürecinde siyasî partilerin kurulması, kapatılması ve askerî darbeler de özellikle romanlarda geniş ölçüde yer alır.

Mekân

Olayların geçtiği çevre ve mekân genişlemiştir.

Anadolu, bütün bölge ve yöreleriyle işlenmiştir.

Anadolu, Cumhuriyet’ten önce roman ve hikâyede işlenmeye başlanmıştır.

Cumhuriyet Dönemi’nde Anadolu bütün yönleriyle işlenmiştir.

Anlatım

Gerçekçi ve gözleme dayalı anlatım öne çıkmıştır.

Konuların işlenişinde nesnel bir anlatım benimsenmiştir.

Yazarlar, anlatım sırasında genellikle kişiliğini gizlemiştir.

Akım

Romanlarda, belli bir dönem eleştirel gerçekçilik, sosyalist gerçekçilik, gözlemci gerçekçilik, sezgicilik etkili olmuştur.

Özellikle 1950’den sonra varoluşçuluk, postmodernizm, modernizm, gerçeküstücülük gibi akımlar etkili olmuştur.

Dil

Cumhuriyet Dönemi’nde roman, dil bakımından yeni boyutlar kazanmıştır.

Dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmıştır.

Romanlarda konuşma diline yakın bir dil kullanılmıştır.

Teknik

Özellikle postmodernizm ve modernizmin etkili olduğu romanlarda farklı anlatım teknikleri kullanılmıştır.

Romanlarda; bilinç akımı, montaj, leitmotif, kolaj, iç monolog, metinler arasılık, çoğul bakış açısı gibi farklı teknikler kullanılmıştır.