Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler

1. Madde Cinsi

Çözücü ve çözünen maddenin moleküler yapı benzerliği çözünürlüğü etkiler.

Polar maddeler polar çözücülerde iyi çözünür. NH₃ molekülleri suya atıldıklarında su ile moleküler yapı benzerliğinden dolayı CH₄ ve CCI₄‘e göre daha fazla çözünür.

Apolar maddeler apolar çözücülerden iyi çözünür. CH₄ molekülleri, CCI₄‘e atıldığında moleküler yapı benzerliğinden dolayı H₂O ve NH₃‘e göre daha fazla çözünür.

Çözünürlük hidratlaşma ve kristal örgü enerjisine bağlı olarak oluşur. Maddeler için ayırt edici özelliktir.

2. Sıcaklık:

Sıcaklığın etkisi maddelerin çözünürlüklerin endotermik ya da ekzotermik olmalarına bağlı olarak değişir.

3. Basınç:

Basıncın etkisi sabit hacimli ve pistonlu kaplarda farklı şekilde olabilir.

Kaba CO₂ gazı eklenmesi ile,

• CO₂ gazının basıncı artar.
• istem ürünlere yönelir.
• İyon derişimleri artar.
• Çözünürlük artar.

Piston aşağı doğru bastırılırsa,

• CO₂ gazının basıncı artar.
• Sistem ürünlere yönelir.
• İyon derişimleri artar.
• Çözünürlük artar.

Sabit hacimli kaplarda kaba farklı bir gaz eklenmesi dengeyi etkilemez. Ama pistonlu kaplarda piston serbest iken farklı bir gazın eklenmesi hacmi arttığı için dengeyi etkiler.

4. pH Etkisi:

Hidroksitli bileşiklerin çözünürlüğünde pH etkilidir.

Su ilavesi ile

• Sistem ürünlere yönelir.
• Dipteki katının tamamını çözemeyecek kadar su ilave edilirse iyonların derişimi ve pH değişmez. Çözelti doymuş olarak kalır.
• Fazla su ilave edilirse iyonların derişimi azalır, pH azalır ve doymamış çözelti oluşur.

5. Ortak İyon Etkisi:

Suda az çözünen bir tuzun çözeltisine, yapısındaki iyonlardan birini içeren farklı bir madde eklenirse ortak iyon etkisi oluşur. Bu etki çözünürlüğü azaltır.

• CI^– iyonları derişimi artar.
• Sistem girenlere yönelir.
• Ag⁺ iyonları derişim azalır.
• Dipteki katı kütlesi artar.
• Çözünürlük azalır.
• Sıcaklık sabit kaldığı için çözünürlük çarpımı (Kçç) değişmez.
• Hesaplamalarda sonradan ortama gelen ortak iyonunun derişimi dikkate alınır.
• Çözünürtükten gelen derişim çok küçük olduğu için toplama ve çıkarma işlemlerinde ihmal edilir.