Coğrafyanın İlkeleri (Prensipleri) 9.Sınıf Coğrafya
Coğrafya, yeryüzünün oluşumu, yapısı, özellikleri ve bu özelliklerin insan yaşamına etkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. Coğrafya biliminin temelini oluşturan ilkeler, coğrafi olayların nedenlerini, sonuçlarını ve ilişkilerini anlamamızı sağlar.
Coğrafyanın temel ilkeleri şunlardır:
-
Nedensellik (Sebep-Sonuç) İlkesi: Tüm bilimlerde olduğu gibi coğrafya da olayların neden ve sonuçları üzerinde durur. Coğrafi olaylar, belirli nedenlerden dolayı oluşur ve bu olaylar da kendi sonuçlarına yol açar. Örneğin, bir bölgedeki depremin nedenleri, o bölgedeki fay hatları, deprem kuşakları ve depremin şiddeti gibi faktörlerdir. Deprem ise o bölgedeki yerleşim yerlerinde yıkıma, can ve mal kaybına neden olur.
-
Karşılıklı İlgi (Bağlantı) İlkesi: Coğrafyada olaylar incelenirken etkiledikleri diğer olaylarla olan bağlantıları da incelenir. Örneğin, bir bölgedeki iklim, o bölgedeki bitki örtüsünü ve hayvan türlerini etkiler. Bu durum da o bölgedeki insanların yaşam biçimini etkiler.
-
Dağılış (Yayılma) İlkesi: Coğrafi olaylar ve özellikler, yeryüzünde belirli bir dağılışa sahiptir. Örneğin, kurak iklimler genellikle çöl bölgelerinde görülür. Dağlar ise genellikle orta enlemlerde bulunur.
Bu ilkeler, coğrafya biliminin temelini oluşturmaktadır. Coğrafya bilimini doğru bir şekilde anlamak ve uygulamak için bu ilkelerin bilinmesi ve uygulanması önemlidir.
Coğrafyanın temel ilkelerini kavramak, öğrencilerin coğrafi olayları ve özellikleri daha iyi anlamalarını sağlar. Bu da öğrencilerin çevrelerini daha bilinçli bir şekilde değerlendirmelerine ve çevre sorunlarıyla mücadele etmelerine yardımcı olur.
Coğrafyanın İlkeleri (Prensipleri) 9.Sınıf Coğrafya Konu anlatımı ders notu
Örnek
Aşağıda, Türkiye'deki buğday tarımı ile ilgili bazı bilgiler numaralandırılarak verilmiştir.
l. Besin değerinin diğer tahıllara göre yüksek olması ve kolayca işlenebilmesi nedeniyle tarımı en fazla olan tahıldır.
II. Filizlenme ve büyüme dönemi olan ilkbaharda yağış, olgunlaşma dönemi olan yazın ise kuraklık ister.
III. Başta Orta Anadolu olmak üzere, iç bölgelerde tarımı yaygın olarak yapılmaktadır.
IV. Yıllık üretim miktarı 20 - 22 milyon ton civarındadır.
V. Ülkemizde buğday hasadı bölgelere göre farklı zamanlarda yapılır.
Verilen bilgilerden hangisinde, coğrafyanın dağılış ilkesi kullanılmıştır?
Çözüm: coğrafyada dağılış ilkesi, olayların yeryüzündeki dağılışını inceler. Soruda verilen konu Türkiye'deki buğday tarımıdır. Bu tarımın Türkiye'deki dağılışıyla ilgili bilgi III numaralı bilgidir. Yani bu bilgide coğrafyanın dağılış ilkesi kullanılmıştır.