ÇEVRE SORUNLARI

İnsanların çevrelerinde ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve psikolojik boyutları olan birçok olay meydana gelir. İnsanlar gerek yakın çevresinde gerekse dünyada meydana gelen bu olaylardan farklı şekillerde etkilenebilirler. Bu durum, insanların duygu ve düşüncelerinin, bilgi birikimlerinin ve beklentilerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Örneğin; insanların yaşamlarını devam ettirmek için çevreye yaptıkları müdahaleler sonucunda çeşitli çevre sorunları ortaya çıkmaktadır.

İnsanlar üzerinde büyük etkiye sahip olan bazı çevre sorunları şunlardır:

• Hava kirliliği
• Toprak kirliliği
• Su kirliliği
• Gürültü kirliliği

Hava, toprak, su, bitkiler ve hayvanlar doğanın bir parçasıdır ve birbiriyle sıkı bir ilişki içindedir. Doğal ortamı oluşturan bu unsurlar arasındaki dengenin bozulması, insanın yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.

Çevre sorunlarının bazı nedenleri ve sonuçları vardır.

Nedenleri;

• Doğanın tahrip edilmesi,
• Doğal çevrenin kirletilmesi,
• Doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesidir.

Sonuçları;

• Doğal denge bozulur.
• Canlı türleri azalır.
• İnsan sağlığı olumsuz yönde etkilenir.

Canlılar üzerinde farklı şekillerde etkili olan çevre sorunlarının ortaya çıkmasında birçok neden etkiliyken, bu olay birçok sonuca da neden olmaktadır.

İnsanlar çevrelerinde meydana gelen olaylar hakkında karar vermeden önce olayları tüm yönleriyle ele almalıdır.

HAVA KİRLİLİĞİ

Çeşitli nedenlerle atmosfere karışan zararlı maddeler, havanın doğal bileşimini bozarak onu canlılara zarar verecek bir duruma dönüştürür. Bu duruma hava kirliliği denir. Kentleşme ve sanayileşme sonucunda havayı kirleten zararlı maddeler tabiatın doğal dengesini bozar. Hava kirliliği, insanların solunum yollarını etkileyerek insan sağlığını tehdit eden bir çevre sorunudur.

TOPRAK KİRLİLİĞİ

Toprağa bırakılan zararlı ve atık maddeler nedeniyle toprağın özelliklerinin bozulmasına toprak kirliliği denir. Kirlenen toprakta renk değişir ve verim düşer. Kirlilikten dolayı toprak içinde bulunan mikroorganizmalar ölür. Bitkiler, toprakta bulunan zehirli maddeleri kökleriyle alırlar. Bu bitkilerle beslenen hayvanlar zehirli maddeleri bünyelerinde depolar. Dolayısıyla zehirli maddeler ile beslenen hayvanların etlerini yiyen insanlar da toprak kirliliğinden etkilenir.

SU KİRLİLİĞİ

Su kaynaklarına birtakım zararlı maddelerin karışmasına su kirliliği denir. Su kirliliği suyun doğal yapısının bozulmasına, suyun kullanılamaz hâle gelmesine neden olurken insan yaşamını da tehdit eder. Ayrıca kirlenen sularda oluşan mikroplar tifo, dizanteri, sarılık ve kolera gibi hastalıklara neden olur.

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ

Rahatsızlık verici seslerin oluşturduğu çevre sorununa gürültü kirliliği denir. Kentleşme, sanayileşme ve teknolojik gelişmeler özellikle büyük yerleşim alanlarında gürültü kirliliğine neden olmaktadır.

Gürültü kirliliği insanlarda işitme bozuklukları, iş verimliliğinin azalması, yorgunluk, sinirlilik, dikkat dağınıklığı ve uyku düzensizliği gibi birçok sağlık sorununa neden olmaktadır.

ÇEVRE SORUNLARININ ÇÖZÜM YOLLARI

Doğanın tahrip edilmesi, doğal kaynakların bilinçsizce kullanılması ve çevrenin kirletilmesi insanlığın geleceğini tehdit etmektedir. Çevre kirliliğinin sona erdirilmesi ve doğanın tekrar tüm canlılara hizmet eder duruma gelmesi ancak çevreyi koruma duyarlılığına sahip bireyler sayesinde gerçekleşir. Bireylerin alacağı önlemler daha büyük çevre sorunlarının yaşanmasını engelleyecektir.

Çevrenin korunmasında bireylere düşen görevler şunlardır:

• Nehir, göl ve denizler ile yaşanılan yerler temiz tutulmalıdır.
• Ormanlar korunmalı ve yangınları önleyici tedbirler alınmalıdır.
• Hayvanlar korunmalıdır.
• Doğal kaynakların, tarihî ve turistik değerlerin korunmasına dikkat edilmelidir.
• Çöplerin toplanmasına ve temizlik amacıyla yapılan çalışmalara destek olunmalıdır.
• Doğanın sessizliğini bozacak davranışlar içerisine girilmemelidir.
• Doğal kaynaklar aşırı ve yanlış kullanılmamalıdır.
• Çevreyi kirletenler uyarılmalıdır.
• Doğal kaynaklardan uzun vadede yararlanabilmek için israfa son verilmelidir.
• Geri dönüşümü olan ürünlerin kullanılmasına özen gösterilmelidir.