Büyük harflerin kullanımı, yazım kurallarının en temel konularından biridir ve dilin doğru ve etkili kullanılmasını sağlar. Cümlelerin başında, özel isimlerde, yer adlarında, resmi kurum adlarında, tarih ve bayram adlarında büyük harf kullanılır. Ayrıca hitap ifadeleri, din ve millet adları gibi bazı durumlarda da büyük harflerin kullanılması zorunludur. Bu konu, hem yazılı anlatımda hem de resmi ve gündelik yazışmalarda oldukça önemlidir. Büyük harflerin nerelerde kullanıldığını doğru öğrenmek, dilimizi daha düzgün kullanmamıza yardımcı olacaktır.

5. Sınıf Yazım Kuralları Testleri

5. Sınıf Yazım Kuralları Ders Notu

5. Sınıf Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler Ders Notu

1 . Cümle büyük harfle başlar.

Beklediğim gün gelmişti. Bu sınav için çok çalışmıştım. Yıllarca verdiğim emeklerimin heder olmasını istemiyordum.

2. Dizeler büyük harfle başlar.

Dur yolcu, bilmeden gelip bastığın,
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın,
Bir vatan kalbinin attığı yerdir

3. Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar.

4. Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rütbe adları büyük harfle başlar.

Kaymakam Erol Bey,
Sayın Profesör Doktor Hasan Eren,
Kıdemli Kurmay Albay Hakan Demir

Not: Akrabalık bildiren “amca, dayı, hala, teyze, abi, abla vb.” kelimeler büyük harfle yazılmaz. Mehmet dayı, Ayşe teyze, Zeynep abla gibi…

Eğer akrabalık bildiren kelimeler bir özel ismin önüne gelerek lakap yerine kullanılmışsa büyük harfle yazılır. Ben Dayı Mehmet gibi yürekli bir adam
görmedim. Yarın Baba Gündüz’ün türbesini ziyaret edeceğiz.

5. Hitap kelimeleri büyük harfle başlar.

Çok Kıymetli Arkadaşım Hasan,
Sayın Okul Müdürüm, Değerli Misafirler,

6. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.

Fino, Karabaş, Pamuk, Minnoş, Maviş

7. Millet isimleri büyük harfle başlar.

Türk, Arap, Alman, İngiliz, Rus

8. Dil isimleri büyük harfle başlar.

Türkçe, Arapça, Almanca, İngilizce, Rusça

9. Ülke isimleri büyük harfle başlar.

10. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar.

Müslümanlık, Müslüman;
Musevilik, Musevi;
Hanefilik, Hanefi

11. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

Merkür, Neptün, Mars, Dünya, Güneş, Ay

Not: “Dünya, güneş, ay” kelimeleri “gezegen” anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle yazılır. Haberi alınca dünya başıma yıkıldı. Babam güneş gören bir ev tutacakmış. Hava kararınca ay ortalığı aydınlattı.

12. Yer adları büyük harfle başlar.

Asya Kıtası, Avrupa Kıtası, Afrika Kıtası;
Doğu Anadolu Bölgesi, Ege Bölgesi;
Uşak ili, Ankara ili, Hakkari ili;
Banaz ilçesi, Urla ilçesi, Keçiören ilçesi;
Altıntaş köyü, Ayrancı köyü

Not: Özel isimden sonra gelen “il, ilçe, köy” kelimeleri küçük yazılır.

13. Yer adlarında sonra gelen “ova, dağ, deniz, göl, nehir vb.” tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar.

Konya Ovası, Harran Ovası;
Ağrı Dağı, Erciyes Dağı, Murat Dağı;
Ege Denizi, Marmara Denizi;
Van Gölü, Aral Gölü, Tuz Gölü;
Fırat Nehri, Dicle Irmağı, Tuna Nehri;
Çanakkale Boğazı, İstanbul Boğazı;
Zigana Geçidi, Süveyş Kanalı

14. Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen “mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak vb.” kelimeleri büyük harfle başlar.

Gazi Osmanpaşa Mahallesi,
15 Temmuz Şehitleri Meydanı,
Halil Kaya Gedik Bulvarı,
Nene Hatun Caddesi,
Susam Sokağı

15. ”Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb.” yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.

Topkapı Sarayı, Çankaya Köşkü,
Horozlu Han, Ankara Kalesi,
Galata Köprüsü, Özgürlük Anıtı,
Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi

16. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

Türkiye Büyük Millet Meclisi,
Türk Dil Kurumu,
Çocuk Esirgeme Kurumu,
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu,
Ömer Bedrettin Uşaklı Ortaokulu

17. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserleri büyük harfle başlar.

Safahat kitabı, Sinekli Bakkal romanı,
Bilim Çocuk dergisi, Sabah gazetesi,
Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu,
Düşünen Adam heykeli

18. Milli ve dini bayramlarla bayram niteliği kazanmış günler büyük harfle başlar.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı,
30 Ağustos Zafer Bayramı,
Kurban Bayramı, Ramazan Bayramı,
Anneler Günü, Emek ve Dayanışma Günü

19. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:

Kurtuluş Savaşı, Kavimler Göçü, Millî Mücadele Dönemi, Lale Devri, Cilalı Taş Devri

20. Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar:

Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Durağı, Altındağ Eczanesi

---

Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:

Soru 1:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde büyük harfin yanlış kullanımı vardır?

A) Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
B) Ben yarın İstanbul’a gideceğim.
C) Ali, Matematik dersinde başarılıydı.
D) Yarın Okula erken gideceğim.

Cevap: D) Yarın Okula erken gideceğim.

Açıklama: “Okul” kelimesi cümlede özel isim olmadığı için küçük harfle başlamalıdır. Doğru kullanım “Yarın okula erken gideceğim.” şeklindedir.

Örnek cümle: Annemle birlikte yarın okula gideceğiz. (Doğru kullanım)

Soru 2:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinin baş harfi büyük olmalıdır?

A) istanbul
B) ayşe
C) türkiye
D) Ankara

Cevap: D) Ankara

Açıklama: Özel isimler büyük harfle başlar. “Ankara” bir şehirdir ve büyük harfle başlamalıdır.

Örnek cümle: Ankara, Türkiye’nin başkentidir. (Doğru kullanım)

Soru 3:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımı doğrudur?

A) Yarın Ali’nin doğum günü.
B) Babam pazartesi günü istanbul’a gidecek.
C) Kitapta, dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan Roma anlatılıyor.
D) Bu yıl Türkçe dersi çok zor geçti.

Cevap: A) Yarın Ali’nin doğum günü.

Açıklama: Özel isim olan “Ali” büyük harfle başlamalıdır. Bu cümlede kullanım doğrudur.

Örnek cümle: Ali, sınıfta çok başarılı bir öğrencidir. (Doğru kullanım)

Soru 4:

Aşağıdaki yer adlarından hangisinin yazımı doğrudur?

A) Marmara denizi
B) Kızılırmak nehri
C) Van gölü
D) Karadeniz

Cevap: D) Karadeniz

Açıklama: Coğrafi yer adları büyük harfle başlar. “Karadeniz” doğru yazılmıştır.

Örnek cümle: Karadeniz, Türkiye’nin kuzeyinde yer alır. (Doğru kullanım)

Soru 5:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harf kullanımı yanlıştır?

A) Türkiye Cumhuriyeti 1923’te kuruldu.
B) Kitapta Amerika tarihi anlatılıyor.
C) Mustafa Kemal Atatürk, büyük bir liderdi.
D) Çarşamba günü sınav var.

Cevap: B) Kitapta Amerika tarihi anlatılıyor.

Açıklama: “Amerika tarihi” ifadesinde “tarihi” küçük harfle başlamalıdır çünkü “tarih” kelimesi özel isim değildir.

Örnek cümle: Kitapta Amerika tarihiyle ilgili bölümler var. (Doğru kullanım)

Soru 6:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tarih ve özel gün isimlerinde büyük harf kullanımı doğru yapılmıştır?

A) 23 nisan ulusal egemenlik ve çocuk bayramı Türkiye’de büyük bir coşkuyla kutlanır.
B) Haziran ayının başında okullar kapanır.
C) Ramazan Bayramı’nda aile büyüklerini ziyaret edeceğiz.
D) Yaz tatilinde ege denizi’nde yüzeceğiz.

Çözüm:
Ramazan Bayramı, bir özel gün ismidir ve büyük harf ile yazılmalıdır. C seçeneğinde bu kullanım doğru yapılmıştır. Diğer seçeneklerde bazı kelimeler büyük harf ile yazılmamış.
Doğru cevap: C) Ramazan Bayramı’nda aile büyüklerini ziyaret edeceğiz.

Soru 7:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımı yanlıştır?

A) Ahmet ve Ayşe, öğretmenlerinin doğum gününü kutladı.
B) Bu yıl Kurban Bayramı Ağustos ayında olacak.
C) babam İstanbul Üniversitesi’nde çalışıyor.
D) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda törene katıldık.

Çözüm:
“Baba” kelimesi cümlenin başında yer aldığı için büyük harf ile başlamalıdır. C seçeneğinde büyük harf kullanımında hata yapılmıştır.
Doğru cevap: C) babam İstanbul Üniversitesi’nde çalışıyor.