Bölge sınırları, zamanla doğal, beşerî ve ekonomik etkenlerin etkisiyle değişime uğrayabilir. Coğrafi, politik ve ekonomik faktörler, bölge sınırlarının yeniden çizilmesine neden olabilir. 9. sınıf coğrafya müfredatında, bu sınır değişimlerinin nedenleri ve sonuçları incelenmektedir.
Bölge Sınırlarında Değişim
Bölgelerin bazılarının sınırları zamanla değişebilmektedir. Örneğin Avrupa Birliği bölgesinin sınırları birleşen ülkelerle birlikte genişlemekte, birlikten ayrılan ülkelerle daralabilmektedir.
Kriterler değiştiğinde ya da başka bir etken devreye girdiğinde sınırlar da değişebilir. Örneğin bir şehrin yerleşim yerleri hızla büyürse bölge sınırları da değişebilir. Örneğin Batman’ın köy iken bölge sınırları daralmış, daha sonra gelişerek il olunca bölgesi genişlemiştir.
Avrupa Birliği’nin Tarihçesi
Avrupa ülkeleri yüzyıllar boyunca birbirleriyle savaşmış ve büyük yıkımlara tanık olmuştur. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, Avrupa’da barışı kalıcı hale getirebilmek için ülkelerin ekonomik ve siyasi olarak birleşmesi gerektiği düşüncesi ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda, Avrupa’da bazı ülkeler bir araya gelerek ilk örgütlenme adımlarını atmıştır.
1951-1986 Yılları Arasında Avrupa Kıtasında İlk Örgütlenmeler
1951’de Belçika, Almanya, Lüksemburg, Fransa, İtalya ve Hollanda, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)‘nu kurmuştur. Aynı ülkeler, 1957’de imzalanan Roma Anlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)‘nu hayata geçirmiştir. 1965’ten itibaren bu topluluk Avrupa Toplulukları adı altında genişlemeye başlamıştır. 1973 yılında Birleşik Krallık, Danimarka ve İrlanda bu birliğe katılmış, 1981’de Yunanistan, 1986’da ise İspanya ve Portekiz topluluğa dahil olmuştur. Böylece, Avrupa Topluluğu’nun üye sayısı 12’ye ulaşmıştır.
1995-2002 Yılları Arasında AB Üyesi Ülkeler
Avrupa Topluluğu’na üye devletler, 1 Kasım 1993’te yürürlüğe giren Maastricht Anlaşması ile üye ülkeler arasında parasal birliği sağlamış, Avrupa vatandaşlığı kavramını oluşturmuş ve ortak dış işleri, güvenlik, adalet ve iç işlerinde iş birliği politikalarını geliştirmeye başlamıştır. Böylece, 1995’te Avrupa Birliği yapısı tamamlanmıştır. Birliğin üye sayısı, 1995’te Avusturya, Finlandiya ve İsveç‘in katılımıyla 15’e yükselmiştir.
2004-2020 Yılları Arasında AB Üyesi Ülkeler
2004 yılında Çek Cumhuriyeti (Çekya), Estonya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya, Avrupa Birliği’ne üye olmuştur. 2007 yılında Bulgaristan ve Romanya, 2013 yılında ise Hırvatistan Avrupa Birliği’ne katılmıştır. 2020 yılında Birleşik Krallık, Avrupa Birliği’nden ayrılmıştır. Şu anda Avrupa Birliği’ne üye ülke sayısı 27’dir.
Türkiye, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Arnavutluk, Ukrayna, Moldova, Gürcistan ve Bosna Hersek ise Avrupa Birliği’ne aday ülkelerdir.
Çözümlü Örnek Test Soruları
Soru 1:
Bölge sınırlarının değişiminin en önemli nedenlerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) İklim değişiklikleri
B) Ekonomik gelişmeler
C) Doğal afetler
D) Siyasi olaylar
E) Nüfus artışı
Çözüm:
Bölge sınırlarının değişiminde en önemli nedenlerden biri siyasi olaylardır. Savaşlar, antlaşmalar ve uluslararası ilişkiler, ülkelerin ve bölgelerin sınırlarını etkileyebilir.
Cevap: D
Soru 2:
Bölgesel değişimlerin insan hayatına etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Ekonomik fırsatların çeşitlenmesi
B) Kültürel etkileşimlerin artması
C) Nüfus hareketlerinin meydana gelmesi
D) Tarım ürünlerinin verimliliğinin düşmesi
E) Yeni yerleşim alanlarının ortaya çıkması
Çözüm:
Tarım ürünlerinin verimliliğinin düşmesi, doğrudan bölgesel değişimlerin etkisi değildir. Aksine, bölgesel değişimlerin sağladığı ekonomik fırsatlar, tarımda verimliliği artırabilir.
Cevap: D
Soru 3:
Aşağıdakilerden hangisi, coğrafi bölgelerin sınırlarının değişmesine neden olabilecek bir faktör değildir?
A) Doğal kaynakların keşfi
B) İklim değişiklikleri
C) Nüfusun göç etmesi
D) Savaşlar ve çatışmalar
E) Teknolojik gelişmeler
Çözüm:
İklim değişiklikleri, doğrudan coğrafi bölgelerin sınırlarının değişmesine neden olan bir faktör değildir. Diğer faktörler, ekonomik, siyasi ve sosyal durumları etkileyerek sınır değişikliklerine yol açabilir.
Cevap: B
Soru 4:
Bölgesel değişimler, hangi alanda yeniliklere ve gelişmelere yol açabilir?
A) Sadece yerel yönetim politikaları
B) Ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesi
C) Sadece doğal afetlerin etkileri
D) Eğitim sisteminin daralması
E) Kültürel mirasın yok olması
Çözüm:
Bölgesel değişimler, ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesine yol açabilir. Yeni kaynakların keşfi veya değişen pazarlar, bölgedeki ekonomik yapının dönüşümünü etkileyebilir.
Cevap: B
Soru 5:
Bölge sınırlarında değişim, aşağıdaki alanlardan hangisi üzerinde en çok etkiye sahiptir?
A) Tarım faaliyetleri
B) İklim koşulları
C) Ekonomik yapı
D) Deniz seviyesi
E) Jeolojik oluşumlar
Çözüm:
Bölge sınırlarında değişim, ekonomik yapı üzerinde en çok etkiye sahiptir. Sınır değişiklikleri, ekonomik faaliyetleri, ticaret ilişkilerini ve kaynakların yönetimini doğrudan etkileyebilir.
Cevap: C
