Bölge, belirli coğrafi, doğal, beşeri veya ekonomik özelliklere sahip bir alanı ifade eder. Bölgeler, benzer özellikleri bir araya getiren ve diğer bölgelerden farklılık gösteren alanlardır. Bu özellikler doğa kaynaklı olabileceği gibi insan faaliyetleriyle de şekillenebilir.
Bölge Belirleme Kriterleri:
- Doğal Kriterler: Bölgeler, iklim, bitki örtüsü, su kaynakları, toprak yapısı ve yer şekilleri gibi doğal özelliklere göre sınıflandırılır. Örneğin, Akdeniz iklimine sahip bölgeler, bitki örtüsüne ve sıcaklık koşullarına göre belirlenir.
- Beşeri ve Ekonomik Kriterler: İnsan faaliyetleri, nüfus yoğunluğu, tarım, sanayi ve kültürel yapılar da bölgelerin belirlenmesinde kullanılır. Sanayi bölgeleri ya da tarım bölgeleri, beşeri ve ekonomik faaliyetlere göre oluşur.
Bölge Sınırı:
Bölge sınırı, bir bölgenin coğrafi alanını sınırlayan hayali veya fiziki çizgilerdir. Bu sınırlar iki türde olabilir:
- Doğal Sınırlar: Dağlar, nehirler, göller gibi doğal engeller bölgeleri ayırabilir. Örneğin, nehirler iki bölge arasındaki doğal sınırları oluşturabilir.
- Beşeri Sınırlar: Politik, ekonomik ve kültürel unsurlara göre belirlenen sınırlardır. Ülkeler arasındaki siyasi sınırlar da beşeri sınırların bir örneğidir.
Bölgeler, hem doğa koşulları hem de insan faaliyetlerine göre şekillenerek farklı sınırlar oluşturur. Bu sınırlar, ekonomik, siyasi ve sosyal değişikliklere bağlı olarak zaman içinde değişebilir.
Sonuç olarak, bölgeler ve sınırları, doğa ve insan etkileriyle şekillenir ve dünya coğrafyasını anlamada önemli bir yere sahiptir.
Bölge sınırlarının belirlenmesinde birçok doğal ve beşeri unsur göz önünde tutulur. Bu unsurlar istatistiki metotlarla incelenerek bölge sınırları oluşturulur. Ancak bölge sınırlarının belirlenmesinde birden fazla kriter göz önüne alındığında bazı karışıklıklar ortaya çıkabilir. Bu nedenle bir yer bazen birkaç farklı bölge sınırı içerisinde gösterilebilir.
Bölgeleri kesin hatlarla birbirinden ayırmak zordur. Özellikle doğal bölge sınırları çoğunlukla kademeli bir geçiş gösterir. Örneğin dağlık bir alandan ovalık bir alana geçerken arada tepelik bölgeler mevcuttur. Ya da Ekvatoral iklim bölgesinde çöl bölgelerine geçiş sınırında savan iklim bölgesi görülmektedir. Bitki örtüsünde de benzer bir durum görülür. Bir dağ yamacı boyunca yükselirken geniş yapraklı ormanlar bölgesinden iğne yapraklı ormanlar bölgesine geçilirken arada her iki ağaç türünün bir arada bulunduğu karışık yapraklı ormanlar bölgesi yer alır.
Beşeri ya da ekonomik bölgelerin sınırları biraz daha net olabilir. Örneğin ülke sınırlarını, siyasi ya da ekonomik birliklerin sınırları net bir şekilde çizilebilir. Ancak nüfus yoğunlukları, milletler ya da dil gurupları arasında kesin bir sınır çizmek güçtür.
Bölge sınırları zamanla değişebilir. Zamanla işlevini yitiren bölgeler yerini yeni bölgelere bırakabilir. Bu durum hem doğal bölgelerde hem de beşeri ve ekonomik bölgelerde görülebilir.
Siyasi ya da askeri bölgelerin sınırları ülke sınırlarıyla örtüşmektedir. Ancak doğal bölge sınırları ile beşeri bölge sınırları her zaman örtüşmezler. Örneğin bir tarım ürününün yetiştirildiği bölgeler, bir iklim tipinin yayılış bölgesinin sınırı beşeri sınırlarla çakışmayabilir.
