Bohr Atom Teorisi

Yüksek sıcaklığa kadar ısıtılan maddelerin yaydığı ışınlar, prizmadan geçirildiğinde farklı dalga boylarında ışınlara ayrılır. Bu şekilde kırmızıdan mora renge kadar kesintisiz bir spektrum elde edilir. Bu spektrumlara sürekli spektrum denir.

Gaz halindeki bir maddenin atomları ısıtıldığında ya da belirli enerjiye sahip ışın gönderildiğinde elektronlar yüksek enerjiden dolayı kararsız hale gelirler. Bu enerji fazlalığından kurtulmak için elektronlar ışıma yapar. Bu ışımalara prizmadan geçirildiğinde kesikli spektrumlar oluşur. Her atomun ışıma sonucunda farklı kesikli spektrumu oluşur. Bu spektrumlara yayınma (emisyon) çizgi spektrumu denir.

Bir maddeye gelen beyaz ışıktaki bazı ışınlar madde tarafından soğurulur. Soğurulan ışınlar, yayınma çizgi spektrumundaki dalga boylarına denk gelen siyah çizgiler oluşturur. Bu şekilde elde edilen spektrumlara soğurma (absorbsiyon) çizgi spektrumu denir.

Bohr Atom Teorisinin Eksiklikleri

• Bohr, tek elektronlu atom ve iyonların (H, ₂He⁺, ₃Li²⁺) çizgi spektrumlarını açıklayabilmişken, çok elektronlu taneciklerin çizgi spektrumunu açıklayamamıştır.
• Elektronların belirli bir yörüngede hareket etmediğini ve elektronların olasılık dağılımı olduğunu açıklayamaz.
• Elektronların parçacık özelliği yanında dalga özelliği de gösterdiğini göz önünde bulundurmamıştır.
• Nötrondan bahsetmez. Nötron 1932 yılında J. Chadwick tarafından bulunmuştur.

Bohr Atom Teorisine Göre

• Elektronlar çekirdek etrafında belirli enerjilere sahip yörüngelerde bulunur. Bu yörüngelere enerji düzeyi ya da katmanı da denir.
• Enerji düzeyleri 1, 2, 3, … gibi sayılarla gösterilebildiği gibi; K, L, M, N, … gibi harflerle de gösterilebilir.
• Atom çekirdeğinden uzaklaştıkça yörüngelerin sahip olduğu enerji miktarları artarken, yörüngeler arası enerji farkı ise azalmaktadır.
• Bir atomun elektronlarının en düşük enerjiye sahip yörüngede bulunmasına atomun temel hâli denir. Temel hâl, atomun kararlı hâlidir. Temel hâlde atom, belirli bir enerjiye sahip ışın gönderildiğinde ya da madde ısıtıldığında elektronları enerjiyi soğurarak (absorbsiyon) daha yüksek enerjili yörüngeye geçmesine atomun uyarılmış hâli denir. Uyarılmış hâl kararsızdır ve atom, aldığı enerjiyi yayıp (emisyon) tekrar temel hâline döner. Yayınlanan ışının enerjisi, yörüngeler arası enerji farkı kadardır.

Modern Atom Teorisi (Bulut Modeli)

• Bohr atom teorisinin eksikliklerinden dolayı modern atom teorisi ortaya atılmıştır. Atomlardan daha küçük taneciklerin davranışlarını açıklamak üzere çalışmalar yapılmıştır. W. Heisenberg, elektronların konumlarının ve hızlarının aynı anda belirlenemeyeceğini kanıtlayıp, yörünge kavramını çürütmüştür. (Heisenberg belirsizlik ilkesi) Elektronların çekirdek etrafında bir bulut şeklindeki bölgelerde bulunabileceğini ortaya koymuştur.
• De Broglie, elektronların hem dalga hem de tanecik özelliği gösterdiğini ortaya koymuştur.
• Modern atom teorisinde E. Schrödinger, elektronların enerjilerini ve davranışlarını açıklayan dalga denklemini geliştirmiştir.
• Elektronların bulunma ihtimalinin yüksek olduğu bölgelere orbital (elektron bulutu) denir. Bir orbital en fazla 2 elektron alabilir. s, p, d ve f olmak üzere 4 farklı orbital türü vardır.
• Modern atom teorisinde enerji düzeyine enerji kabuğu denir.

Bohr Atom Modeli ve Modern Atom Teorisi Arasındaki Farklar