BÖBREK ÜSTÜ BEZİ

Böbreğin üzerine yerleşmiş ama böbrekle doğrudan bağlantısı olmayan bir bezdir. Böbrek üstü bezi kabuk (korteks) ve öz (medulla) olmak üzere iki kısımdan oluşur. Böbrek üstü bezinin kabuk bölümünde üretilen hormonlar, hipofizden salgılanan ACTH hormonunun denetimindeyken, öz bölgesinin hormonları hipofizin denetiminde değildir.
Kabuk bölgesinde üretilen kortizol, aldosteron ve eşeysel hormonlar steroit yapılıdır.

Kortizol (Glikokortikoit):

• Adından da anlaşılacağı gibi glikoz üzerinde etkili bir hormondur.
• Uzun süreli açlıkta kan şekeri düştüğünde protein ve yağların glikoza dönüşmesini sağlar.

Aldosteron (Mineralokortikoid):

• Adından da anlaşılacağı gibi vücudun mineral dengesinde görevlidir.
• Böbreklere etki ederek sodyum (Na) ve suyun geri emilimini arttırırken, potasyumun (K) ise geri emilimini azaltır.

Adrenalin (Epinefrin):

• Heyecan ve korku durumunda salgısı artar.
• Sempatik sinir sistemiyle doğru orantılı çalışır (sempatik sinirler heyecan durumlarında etki gösteren sinirlerdir).
• Kalp atışını hızlandırır, kan basıncını arttırır, göz bebeğini büyütür, tüyleri dikleştirir.
• Sindirim salgılarını azaltır. Örneğin korku anında iştahımız kesilir, dilimiz damağımız kurur. Çünkü sindirim salgıları (tükürük v.s) azalır.
• Karaciğerdeki glikojeni glikoza çevirdiği için kan şekerini yükseltir. Bu yüzden şeker hastalarının heyecan ve korku durumlarında şekerleri yükselir.

Nöradrenalin (Norepinefrin):

• Adrenalin gibi kalp atışını ve kan basıncını arttırır.

Östrojen, testosteron ve progesteron hormonlarının asıl üretim yeri eşeysel bezler olmasına karşın bu hormonlar az miktarda böbrek üstü bezinin kabuk bölümünden de salgılanır. Bu yüzden bir dişide hormonal bir bozukluk nedeniyle böbrek üstü bezi çok çalışırsa sakal çıkması gibi durumlar ortaya çıkabilir.