Belli bir bölgedeki tüm canlıların çeşitlerinin sayıca zenginliğine biyoçeşitlilik (biyolojik çeşitlilik) denir.

Biyoçeşitliliğin Önemi:

• Biyoçeşitlilik doğal zenginliktir.
• Yeryüzündeki doğal dengeyi koruyarak dünyayı yaşanabilir hale getirir.
• Biyoçeşitlilik: tarım alanında farklı ürünler ile beslenme sorunlarının çözülmesini sağlar.
• Biyoçeşitlilik sayesinde bitkilerden tıp ve eczacılık alanında ilaç yapımında, mobilyacılık ve dokumacılıkta ham madde olarak yararlanılır.
• Biyoçeşitlilikte: et ve süt üretiminde, ayrıca hayvancılıkta çeşitli sanayi ürünlerinin elde edilmesinde de yararlanılır.

Biyoçeşitliliği Etkileyen Faktörler:

• İklim
• Yeryüzü şekilleri (Ova, dağ, vadi)
• Toprak yapısı (toprakta bulunan mineraller)
• Yeryüzü hareketleri (deprem)
• Coğrafi konum
• Canlıların birbiri ile ilişkileri
• Biyolojik faktörler (İnsan, hayvan. bitki)

Türkiye’de Biyoçeşitlilik

Türkiye: farklı yüzey şekillerine, iklimsel özelliklere, üç tarafının denizlerle çevrili olması sebebiyle birçok farklı canlı türünün yaşamasına uygun ortam sağlamıştır.

Biyoçeşitliliği ve kendine özgü canlı türleri ile dünya üzerinde önemli bir konuma sahiptir.
Türkiye’de 500’den fazla özel yaşama alanı vardır.
10.000’den fazla -› Çiçekli bitki ve eğrelti otu
400’den fazla -› Kuş
500’den fazla -› Balık
100.000’den fazla -› Omurgasız hayvan türü yaşamaktadır.

Sadece Türkiye’de Yaşayan Bazı Canlı Türleri:

Acur, gölevez, çitlenbik. iğde. yonca, taflan, hünnap, anlat, iğde, mürdümük gibi sebze ve meyveler de ülkemizin biyoçeşitliliğini arttıran biyolojik zenginliklerdir.
İnsan faaliyetleri. biyolojik etkenler,doğal afetler sonucu canlıların yaşam alanları zarar görmektedir. Birçok canlı türü yok olmakta ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Biyoçeşitlilik giderek azalmaktadır.

Bilgi: Moa kuşu ve mamut insan faaliyetleri sebebiyle, dinozorlar ise doğal afet sonucu nesli tükenen canlılardır.

Ülkemizde Yaşamış ve Nesli Tükenmiş Canlılar:

Biyoçeşitliliği Tehdit Eden Faktörler:

• Aşırı nüfus artışı ve kentleşme
• Çevre kirliliği
• Ev ve sanayi atıkları
• Erozyon
• Tarımda zirai ilaçların kullanılması
• Doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesi
• Doğal kaynakların aşırı kullanımı
• Sulak alanların kurutulması
• Aşırı avlanma
• Çayır, mera ve otlak alanların aşırı otlatılması
• Bitkilerin aşırı toplanması
• Küresel ısınma
• Doğal afetler
• Orman yangınları
• GDO (Genetiği değiştirilmiş organizmalar)

Biyoçeşitliliğin Korunması İçin Alınması Gereken Önlemler:

• İnsanlar biyolojik çeşitliliğin korunması konusunda ve biyoçeşitliliğin azalmasının getireceği sorunlar konusunda bilgilendirilmelidir.
• Doğal yaşam alanları koruma altına alınmalıdır.
• Aşırı ve kontrolsüz avlanma, aşırı otlatma ve bitki toplama faaliyetlerinin yapılması engellenmeli ve sınırlama getirilmelidir.
• Doğal yaşam alanlarının oluşturulması, organik tarımın tercih edilmesi konusunda insanlar bilinçlendirilmelidir.
• Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan canlılar için tabiat parkları oluşturulmalıdır.
• Orman tahribatları engellenmeli, tarım ilaçları ve kimyasal madde kullanımı konusunda insanlar bilinçlendirilmelidir.
• Gönüllü kuruluşlar ve düzenlenen kampanyalar desteklenmeli ve insanlarda doğa ve canlı varlık bilinci oluşturulmalı.

Ülkemizde Nesli Tükenme Tehlikesiyle Karşı Karşıya Olan Canlılar:

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Biyoçeşitlilik aşağıdaki hangi faktörle doğrudan ilgilidir?

A) Dünya’nın şekli
B) İklim ve yaşam alanları
C) Güneş’in büyüklüğü
D) Yerçekimi kuvveti

Çözüm:
Biyoçeşitliliği etkileyen en önemli faktörlerden biri iklim ve yaşam alanlarının çeşitliliğidir. Farklı iklim koşulları, farklı bitki ve hayvan türlerinin yaşamasına olanak tanır. Doğru cevap B şıkkıdır.

---

2. Aşağıdaki ekosistemlerden hangisi biyoçeşitlilik bakımından en zengindir?

A) Çöller
B) Tundralar
C) Tropikal yağmur ormanları
D) Kutup bölgeleri

Çözüm:
Tropikal yağmur ormanları, sıcak ve nemli iklimi sayesinde dünyanın en fazla biyoçeşitliliğe sahip ekosistemlerinden biridir. Doğru cevap C şıkkıdır.

---

3. Aşağıdaki insan faaliyetlerinden hangisi biyoçeşitliliği artırıcı bir etki yapar?

A) Ormanları tahrip etmek
B) Doğal yaşam alanlarını korumak
C) Sanayi atıklarını doğaya bırakmak
D) Tarım ilaçlarını aşırı kullanmak

Çözüm:
Doğal yaşam alanlarını korumak, bitki ve hayvan türlerinin neslinin devam etmesini sağlar, dolayısıyla biyoçeşitliliği artırır. Doğru cevap B şıkkıdır.

---

4. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de biyoçeşitliliğin fazla olmasının nedenlerinden biridir?

A) Türkiye’nin ekvatora yakın olması
B) Türkiye’nin farklı iklim tiplerine sahip olması
C) Türkiye’nin yalnızca denizlerle çevrili olması
D) Türkiye’de hiç volkanik dağ bulunmaması

Çözüm:
Türkiye’de farklı iklim tiplerinin görülmesi, farklı canlı türlerinin yaşamasına olanak tanır. Doğru cevap B şıkkıdır.

---

5. Bir bölgede biyoçeşitliliğin azalmasına sebep olan insan faaliyetlerinden biri değildir?

A) Aşırı avlanma
B) Tarım ilaçlarının kontrolsüz kullanımı
C) Çevre kirliliği
D) Milli parklar oluşturmak

Çözüm:
Milli parklar, doğal yaşamı koruma altına alarak biyoçeşitliliği destekler. Diğer şıklar ise biyoçeşitliliği azaltan etkenlerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

6. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Biyoçeşitlilik yeryüzündeki doğal dengeyi korur.
B) Biyoçeşitliliğin tarım. sağlık. ekonomi üzerinde önemli etkileri vardır.
C) Biyoçeşitlilikte en önemli faktör o bölgedeki canlı sayısının fazlalığıdır.
D)Ülkemizin en büyük zenginliği biyolojik çeşitliliktir.

ÇÖZÜM: Biyoçeşitlilikte en önemli faktör; tüm canlıların sayı ve çeşitçe zenginliğidir. Sadece canlı sayısı fazlalığı değil çeşitçe zenginlik önemlidir. Cevap C