Tropikal Yağmur Ormanı Biyomu
Amazon ve Kongo Havzası’nda Ekvatoral iklim bölgelerinde geniş yer tutar. Bu bölgenin her mevsim yağışlı, yıl boyunca sıcak olması, boyları 40 metreyi geçen, gövde çapları ise 15 metreye yaklaşan tropikal yağmur ormanlarının yetişmesini sağlamıştır. Nem, sıcaklık ve yağış koşulları yıl boyunca değişmediği için yıl içerisinde büyümeye devam eder. Yıl boyu yeşil kalabilen yayvan yapraklı ağaçlardır. Yapraklarının geniş olması sonucunda bünyesinde fazlaca bulunan su dışarı atılır. Bu biyomda, fil, şempanze, kuş, yarasa, kartal, yılan, kurbağa, orangutan, jaguar gibi hayvanlar yaşamaktadır.
Tropikal ormanlar dünyanın en zengin yaşam alanıdır. Yeryüzündeki bitki ve hayvan türlerinin %50 – %70’ini barındırır.
Savan Biyomu
Savan iklim bölgelerinde yayılış gösterir. Bu bölgede sıcaklık yıl boyunca yüksek ve yağış rejimi düzensizdir. Yağışların arttığı yaz aylarında yüksek boylu ot toplulukları yeşerir. Bu ot topluluklarının içerisinde yer yer kuraklığa dayanıklı ağaçlar da görülmektedir. Savan biyomunda yaşayan hayvanların başlıcaları; Zürafa, aslan, fil, timsah, şempanze, bizon, zebra, antilop, deve kuşu, babun, çita gibi türlerdir.
Çöl Biyomu
Çöller sıcak ve soğuk çöller olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlar dönenceler ve çevresindeki tropikal çöller ile kutuplardaki soğuk çöllerdir. Çöllerde nem ve yağış yetersizdir. Yeryüzünün en sıcak ve en soğuk alanlarıdır. Bundan dolayı da çöl biyomunda bitki örtüsü çok seyrektir. Bu bölgelerdeki bitkilerin kök sistemleri gelişmiştir. Bu bitkiler buharlaşma ile su kaybını azaltmak için iğne yapraklıdır. Örneğin saguaro kaktüsleri suyu gövdelerinde depolayarak 15 metre boya ulaşabilmektedir. Kök sistemi ise ince ve uzundur. Çöl biyomunda, deve, yılan, kertenkele, örümcek, yarasa, sincap, akbaba, karınca, akrep gibi hayvanlar yaşar.
Ilıman Yaprak Döken Orman Biyomu
Orta Kuşak karalarının batı kıyılarında yaygın olarak görülen biyomdur. Bu biyomun görüldüğü bölgelerde her mevsim yağışlı ve yıllık sıcaklık farkı fazladır. Yaz ve kış mevsimleri arasında sıcaklık farkının fazla olması, bu bölgelerdeki ormanların yaprak dökmesine yol açmaktadır. Yaprak döken orman biyomundaki hayvan türleri, geyik, ayı, sincap, gelincik, samur, çakal, kuş ve sürüngenlerden oluşur.
Ilıman Çayır Biyomu
Orta Kuşak karalarının iç kesimlerinde rastlanılır. Bu biyomun etkili olduğu yerlerde karasal iklim özellikleri görülür. İlkbahar yağışlarıyla yeşeren çayırlar, yaz sıcaklığıyla kurur. Ilıman çayır biyomuna ülkemizde iç bölgelerde rastlanılır. Ilıman çayır biyomundaki başlıca hayvan türleri, yabani atlar, lama, kanguru, tavşan, tilki, kurt, ayı ve kuşlardan oluşur.
Çalılık Biyomu
Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde görülen biyomdur. Makiler, yaz kuraklığına dayanıklı kısa ve bodur ağaçlardan oluşur. Yaprakları kadifemsi, sert ve kaygandır. Nedeni ise yaz kuraklığına karşı su kaybını azaltmaktır. Makilerin kök sistemleri gelişmiştir. Oluşumunda kızılçam ormanlarının insanlar tarafından tahrip edilmesi etkilidir. Makilerin tamamen yok edildiği yerlerde daha kısa boylu olan “garig” adı verilen çalılar oluşmuştur. Çalı biyomunun başlıca hayvan türleri, yaban keçisi, çakal, tilki, tavşan, kokarca, kurt ve böceklerdir.
İğne Yapraklı Orman Biyomu
Orta kuşağın soğuk kuşağa yakın yerlerinde rastlanır. Bu bölgeler kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları serin geçer. Yıllık sıcaklık farkları çok fazladır. En fazla yağışlar yaz aylarında düşer. İğne yapraklı orman biyomları tayga ve boreal ormanlarında oluşur. Bu biyomun başlıca hayvan türleri ise, samur, vizon, vaşak, geyik, kunduz, ayı, tilki, kartal, kutup porsuğu, su samuru ve kuşlardan oluşur.
Tundra Biyomu
Kutupaltı iklimi olan tundra ikliminin yayılış alanlarıyla dağılışı benzerlik gösterir. Bu biyomun görüldüğü bölgelerde toprak yılın belli dönemlerinde donmuş haldedir. Kısa ve serin geçen yaz dönemlerinde toprağın üst kısmındaki buzlar çözülür ve bataklık halini alır. Buralarda tundra adı verilen otlar yaklaşık iki ay yeşil kalır. Tundra biyomunda yaşayan başlıca hayvan türleri, ren geyiği, ayı, tilki, kurt, tavşan, kuşlar ve böceklerdir.
Deniz Biyomu
Deniz biyomunun en belirgin özelliği Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklığının ve canlı türlerinin azalmasıdır. Deniz biyomu, Kuzey Yarım Küre’de Güney Yarım Küre’ye göre daha az dağılış gösterir. Bunda kara ve denizlerin yarım kürelere dağılışı etkili olmuştur. Bu biyom, denizlerdeki bitkiler ve yosunlardan oluşur. Hayvan türleri ise, kaplumbağa, yengeç, midye, mercan, balık, ahtapot, sürüngen ve deniz anasıdır.
Tatlı Su Biyomu
Tatlı su biyomu akarsu, bataklık ve göllerden oluşur. Bu biyomdaki bitkiler, saz, kamış, nilüfer ve bitkisel planktonlardır. Başlıca hayvan türleri, ise balık, kurbağa, yengeç, yılan ve böceklerdir.
Göllerde tatlı su biyomu ortamı oluşabilmesi için göl ayağı (gideğeni) bulunması gerekir.
Akarsuların yatak eğiminin az olduğu ve biriktirme yaptığı alanlar (deltalar) canlı türü çeşitliliğinin fazla olduğu yerlerdir. Akarsuyun akış hızının artması biyoçeşitliliğin azalmasına yol açar. Bunun yanı sıra akar suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri canlı tür ve çeşitliliğini etkiler. Eğimli yataklar ve çağlayanlarda biyolojik çeşitlilik ve üretim azdır. Akarsuların bulanık aktığı kesimler biyoçeşitliliği olumsuz etkiler. Ağız kısımlarında planktonların fazla olması tatlı ve tuzlu suyun birbirine karışması hayvan türü ve çeşitliliğini arttırmıştır.
Dağ Biyomları
Dağlık alanlar, iklim koşullarının kısa mesafede değiştiği yerlerdir. Dikey yönlü ilerledikçe sıcaklığın azalması, orman ve dağ çayırlarının dağılışını etkilemiştir. Dağ biyomları kalıcı karların alt sınırından itibaren görülür. Tropikal kuşakta dağ biyomunun yükseltisi kutuplara göre daha fazladır. Dağ biyomunun başlıca hayvan türleri, ayı, tilki, tavşan, tibet öküzü, dağ keçisi, kuşlar ve böceklerdir. Alp-Himalaya Dağları, And ve Kayalık Dağları’nın yüksek kesimlerinde bu biyoma ait canlı türlerine rastlanılır.
Kutuplar
Kutup bölgeleri sürekli kar ve buzlarla kaplıdır. Bundan dolayı bitki örtüsü yoktur. Bitki örtüsünün bulunmadığı bu ortamda yaşamını devam ettiren hayvanlar besinlerini genellikle denizden sağlar. Kutup bölgelerinin kıyı kesimiyle tundra iklim bölgeleri arasında kutup tilkisi, fok, penguen ve kutup ayıları yaşar. Bu bölgelerde yaşayan canlılar düşük sıcaklığa ve yetersiz beslenme koşullarına uyum sağlamak zorundadır. Örneğin fokların vücudunda kalın yağ tabakasının bulunması ve kutup ayılarının soğuktan korunmak için kış aylarında buzda kazdıkları çukurda yaşaması bu durumu kanıtlar.
