Bitki Örtüsünün Dağılışını Etkileyen Faktörler

a) İklim Koşulları

Bitki örtüsünün yeryüzünde dağılışı ve özelikleri belirleyen en önemli unsur iklim koşullarıdır. Bu nedenle yeryüzünde iklim tiplerinin dağılışlarına paralel olarak bitki türleri de benzer dağılış göstermektedir. Örneğin tropikal iklim bölgelerinde geniş yapraklı gür ormanlar, ılıman iklim bölgelerinde karışık yapraklı ormanlar, Akdeniz iklim bölgelerinde kızılçam ve makiler, soğuk iklim bölgelerinde iğne yapraklı ormanlar yetişme koşulları bulabilmektedir.

Enlem etkisiyle değişen sıcaklık koşullarına bağlı olarak bitki örtüsü farklılıklar gösterir. Alçak enlemlerde yayvan (geniş) yapraklı ormanlar orta enlemlerde ilk önce karışık yapraklılara daha sonra iğne yapraklılara dönüşür. Soğuk kuşakta ise ilk önce tundralar yer alırken daha yüksek enlemlerde olumsuz iklim koşullarından dolayı bitki örtüsü de ortadan kalkar. Aynı durum yüksetti etkisiyle değişen sıcaklık koşullarında da ortaya çıkar. Buna göre uygun koşullarda deniz seviyesinde geniş yapraklı ağaçlar belli bir yükseltiden sonra değişen iklim koşullarına bağlı olarak ilk önce karışık yapraklı sonra iğne yapraklı ağaçlara dönüşür. Belli bir yükseltiden sonra ağaç sınırı oluşarak ormanlar yerini alpin çayırlara bırakır. Daha yüksek kesimlerde kalıcı kar sınırının başlamasıyla bitki örtüsü tamamen ortadan kalkar.

b) Yer Şekilleri

Yeryüzü şekillerinin uzanışı, bakı durumu, eğim ve yükselti değerleri yağış-nemlilik ve sıcaklık koşullarını etkileyerek bitki örtüsünün dağılışı
üzerinde dolaylı etki oluşturmaktadır. Yükseltinin değişimiyle gerçekleşen sıcaklık ve yağış farklılığı bitki örtüsün de yükseltiyle birlikte farklı kuşaklar oluşturmasına neden olur. Ayrıca dağların denize bakan yamaçları daha yağışlı ve nemli olacağı için bitki örtüsü diğer yamaca göre daha gürdür. Dağların güneşe bakan yamaçları ise daha sıcak ve aydınlık olacağı için bitki örtüsünün olgunlaşması daha erken olur.

c) Toprak Özellikleri

Bitkiler ihtiyaç duydukları su ve besin maddelerini topraktan alır ve toprağa tutunarak gelişirler. Bundan dolayı toprağın genel durumu bitki örtüsünün gelişimi üzerinde etkilidir. Örneğin humus ve mineral bakımından zengin olan topraklar üzerinde görülen bitki türleri ve zenginliği tuzlu ve kireçli topraklara göre daha fazladır.

d) Beşeri Faaliyetler

İnsanlar; kereste, yakacak temin etme, tarla açma, madencilik, hayvan otlatma, yol yapımı, sanayileşme gibi faaliyetleri ile ormanlara geçmişten günümüze zarar vermektedir. Bu nedenle günümüzde ormanlar beşeri faaliyetlerin yoğunlaştığı alanlarda azalmışken daha çok beşeri faaliyetlerin kısıtlandığı soğuk-nemli veya aşırı sıcak nemli iklim bölgelerinde ayakta kalabilmiştir. İnsanlar kültür altına aldıkları bazı endüstriyel bitkilerin tarımını yaparak yeryüzünde dağılmalarını genişletmişlerdir.