BEŞ HECECİLER (HECENİN BEŞ ŞAİRİ)

Milli Edebiyat akımının ilkelerine bağlı olarak şiir yazan Faruk Nafiz Çamlıbel, Orhan Seyfi Orhon, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy ve Yusuf Ziya Ortaç’a şiirlerindeki ortak özelliklerden dolayı “Beş Hececiler” adı verilmiştir.

Şiire I. Dünya Savaşı Milli Mücadele yıllarında başlayan Mütareke yıllarında şöhret kazanan edebî topluluktur.

Ziya Gökalp’in başlattığı “halka doğru” ilkesinden hareket eden sanatçılar, yurt güzelliklerini ve yerli hayatı hece ölçüsüyle ve duru, sade bir Türkçeyle anlatmışlardır.

Ziya Gökalp’in 1917’de “Yeni Hayat”ta yayımladığı “Sanat” başlıklı şiirindeki ilkeler Beş Hececiler’in sanat anlayışını belirlemiştir:

Aruz sizin olsun, hece bizimdir,
Halkın söylediği Türkçe bizimdir;
Leyl sizin, şeb sizin, gece bizimdir,
Değildir bir mana üç ada muhtaç.

Halk edebiyatı nazım biçimlerini kullanan Beş Hececiler, hece ölçüsüyle serbest müstezat yazmışlardır.

Dörtlük nazım birimi esasına bağlı kalan sanatçılar, yeni yeni biçimler aramışlardır.

Batı kaynaklı nazım biçimlerini de yani üç, dört, beş, altı, yedi dizeli bentleri de kullanmışlardır.

Aruz ölçüsüyle şiire başlayan sanatçılar, Ziya Gökalp’in etkisiyle sonradan hece ölçüsüyle yazmışlardır.

Hece ölçüsünü alışılmışın dışındaki kalıplarla ve değişik duraklarla kullanarak söyleyiş olanaklarını zenginleştirmişlerdir.

Aruz ölçüsünün dışında hece ölç sünün ahenk unsuru olarak kullanılabileceğini göstermişlerdir.

Daha çok hece ölçüsünün 11’li ve 14’lü kalıplarını kullanmışlardır.

Beş Hececiler, milli kaynaklara dönmeyi ilke edinmişlerdir.

Şiirlerinde; memleket sevgisi, yurt güzellikleri, kahramanlık ve yiğitlik
gibi konuları işlemişlerdir.

Şiirlerinde; Anadolu manzaralarını, Anadolu’nun yaşayışını işlemişlerdir.

Anadolu’yu yeterince tanımadıkları için basmakalıp söyleyişlerden ve ‘“romantik bir Anadolu” manzarası tasvirinden kurtulamamışlardır.

Şiirimizin Anadolu’ya açılmasını sağlamışlar, Anadolu’nun doğal güzelliklerini, insanını, folklorunu şiirlerine konu olarak seçmişlerdir.

Faruk Nafiz Çamlıbel’in yazdığı Sanat başlıklı şiir, Beş Hececilerin adeta bildirisi gibidir.

Millî romantik özellikler taşıyan sanatçılar, şiirlerinde milliyetçilik ve Türkçülük düşüncesine de yer vermişlerdir.

Halkın niteliklerini yeterince tanıyamadıkları için şiirleri romantik bir halkçılık anlayışından kurtulamamıştır.

Gerçekçi olmak isterken savaşın da etkisiyle duyarlılık adına gerçekçiliği yitirmişlerdir.

Yalın ve açık bir anlatımı benimseyen Beş Hececiler, ”Genç Kalemler”in öncülüğünü yaptığı konuşulan Türkçeyle yazma anlayışını devam ettirmişlerdir.

Sade bir dil kullanan Beş Hececiler, “konuşma dili” ile “yazı dili” arasındaki ayrımın kalkmasına katkıda bulunmuşlardır.

Nesir cümlesini şiire aktarmışlardır

Şiirleri lirikten çok didaktik nitelik taşır.

Taklitten yola çıktıkları için şiirleri derinlikten yoksundur, farklı şairlerin şiirleri birbirini andırır.

Beş Hececilerin adını baş harflerinden oluşan “OFHEY” ile tutabiliriz:

ORHAN SEYFİ ORHON (1890—1972)

FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL (1887—1973)

HALİT FAHRİ OZANSOY (1891-1971)

ENİS BEHİÇ KORYÜREK (1892—1949)

YUSUF ZİYA ORTAÇ (1895—1967)