Eleştiri ve Öz Eleştiri Bildiren Cümleler konu anlatımı özet 8. sınıf

Bir kişi, eser ya da herhangi bir konunun olumlu ve olumsuz yönlerinin ortaya konduğu cümleler, “eleştiri” cümlesidir. Kişinin kendi olumlu veya olumsuz yönlerini ortaya koyduğu cümleler ise “öz eleştiri” cümlesidir.

Örnekler

• Yazarın son romanı, öncekiler gibi sürükleyici bir anlatıma sahip değil.
  –> Bu cümlede yazarın son romanının olumsuz bir yönü ortaya konduğu için “eleştiri” söz konusudur.
• Refik Halit, şüpheciliği ve karamsarlığıyla bazen insanı sıkıyor.
  –> Bu cümlede bir kişinin olumsuz yönü ortaya konduğu için “eleştiri” söz konusudur.
• İnsanlarla kimi zaman kırıcı konuştuğumun farkındayım.
  –> Bu cümlede kişi, kendi olumsuz yönünü ortaya koyduğu için “öz eleştiri” söz konusudur.
• Günümüz sanatçıları halktan kopuk yaşadıkları için evrensel nitelikte eser veremiyorlar.
  –> Bu cümle “günümüz sanatçıları”nın olumsuz yönünü ortaya koyduğu için eleştiri cümlesidir.
• Gençlik yıllarımda yazdığım şiirlerde özgünlüğü yakalayamamışım.
  –> Bu cümlede kişi kendi şiirlerinin olumsuz yönünü ortaya koyduğu için “öz eleştiri” söz konusudur.
• Gazetedeki yazılarımda nesnelliğin dozunu iyi ayarlayamamışım.
  –> Bu cümlede kişi kendi yazılarının olumsuz yönünü ortaya koyduğu için “öz eleştiri” söz konusudur.

Karıştırmayalım: Eleştiri cümleleri ile eleştiri yazı türü karıştırılmamalıdır. Eleştiri yazılarında sadece bir sanat eserinin olumlu veya olumsuz yönleri ortaya konur, bir kişi eleştirilmez.

Örnek Soru: (I) Ünlü yazarın merakla beklenen kitabı raflardaki yerini aldı. (II) Üç bölümden oluşan kitapta genç bir adamın başarı öyküsü çarpıcı bir dille yansıtılıyor. (III) Genç adamın başından geçen olaylar okuru çepeçevre kuşatıp kitabı bir solukta bitirmesini sağlıyor. (IV) Buna karşılık uzun ruhsal betimlemeler, kitabın sürükleyiciliğine gölge düşürmüş.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde olumsuz bir eleştiri söz konusudur?
A)l    B) II    C) lll    D) IV

Çözüm: Metnin I. cümlesinde eleştiri yoktur. II ve III. cümlelerde ise olumlu eleştiri yapılmıştır. Oysa IV. cümlede “kitabın sürükleyiciliğine gölge düşürmüş” ifadesi olumsuz bir eleştiridir. Doğru cevap “D” seçeneğidir.