Bu konu ile XV-XX. yüzyıllar arasında Avrupa’da yaşanan gelişmelerin günümüz bilimsel birikiminin oluşumuna etkisini analiz edeceğiz.
Kristof Kolomb, Amerika kıtasını Hindistan zanneden Amerika’nın yeni bir kıta olduğunu ise Ameriko Vespuçi anlar. Bu yüzden Amerikan yerlileri olan Kizılderililer’e “İndian” denir. İndian Hindistanlı demektir.
Not: Pusulanın kullanılması, gemicilik ve coğrafya bilgisinin gelişmesi Coğrafi Keşifleri başlatan bilimsel gelişmelerdir.
Ümit Burnu (Fırtınalar Burnu): 1488’de Portekizli Kaşif Bartolomeu Dias keşfedip buraya “Fırtınalar Burnu” adını verdi. O zamanlarda ticaret yollarının sadece bir bölümü denizden geçiyordu ve bu yüzden doğuya giden tüccarlar Orta Doğu ülkelerini boydan boya geçmek zorundaydı. Tarihçilere göre Dias, burnu keşfettiğini haber verince Kral bu keşfin doğuya ulaşan su yolunun yakında açılmasını sağlayacağını düşünmüş, bu nedenle burnun adını Ümit Burnu olarak değiştirmiş. Ama bazı kaynaklar ise Fırtınalar Burnu isminin, gemicilerin moralini bozabileceği düşüncesi ile daha sonra Ümit Burnu olarak değiştirildiğini belirtir.
Avrupa Devletleri Papa önderliğinde Haçlı Seferleri (1096-1272) adı altında Doğu toprakları üzerine dini, ekonomik ve siyasi amaçlı seferler düzenlemişti. Bu seferler sonucunda Katolik Kilisesi daha da güçlenmiştir. Bunun yanında Avrupa devletleri pusula, kağıt yapımı ve matbaa tekniklerini öğrenerek kendi ülkelerine taşımıştır. Bu sayede Avrupa devletleri ekonomik ve kültürel yönden ilerleyerek 15.yüzyılda keşiflere başlamıştır.
Avrupa bilim yolculuğuna asıl olarak XV. yüzyılda Coğrafi keşiflerine başlamıştır.
Bu Yolculuğun Sonucunda
- Bartelmi Diaz Ümit Burnu’nu
- Vasko Dö Gama Hint Deniz Yolu’nu
- Kristof Kolomb Amerika Kıtasını keşfeder.
Macellan Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatlar.
Bu yerlerin bulunmasının yanında Avrupa milletleri buralardaki değerli maden ve eşyaları ülkelerine götürerek zenginleşti. Maddi zenginliğin yanında Doğu’nun kültürel zenginliklerini de ülkelerine taşıyarak bilim ve teknoloji alanında sıçramalar yaşamasını sağladı.
Bu sıçramalar hemen olmayıp birtakım zorlukların ardından gelmiştir. Macellan her ne kadar Dünya’nın yuvarlak olduğunun ispatını yapsa da bundan sonraki bilimsel gelişmelerin yolculuğu daha zorlu olmuştur.
Toplumların ekonomik, kültürel yönden zenginleşmesi bilimsel bilgi birikimini sağlamış, bilimsel bilgi birikimi de teknolojinin gelişmesini sağlamıştır?
Matbaanın icadı
Matbaa ve kâğıt ilk olarak Çinliler tarafından icat edilir. Avrupa, bilginin yaygınlaştırılması ve korunmasının yolunu açan bu icatlarla Haçlı Seferlerinde tanışır.
Gutenberg 1438 yılında matbaayı Avrupa’ya getirdikten sonra bu icadı geliştirip Avrupa’da hızlı bir şekilde yaymaya başlar. Kâğıt yapım teknikleri Coğrafi Keşifler ve matbaa ile birlikte Batı dünyasında kültürel etkileşim hızlanır ve bilimsel bilginin oluşmasında önemli adımlar olan Rönesans ve Reform Hareketleri yaşanır.
Rönesans ve Reform hareketleri sonucu Avrupa’da deney ve gözlemin önemli olduğu akılcı düşünme dönemi başlamıştır.
Bilgi: Akılcılık (Rasyonalizm): Bilginin akla ve düşünceye dayandığını, akılda gerçekliğin bilgisini veren, önsel bilgiler bulunduğunu savunan düşünce yapısıdır.
Rönesans ile birlikte
- Resim, bilim, felsefe ve mühendislik alanlarında Leonardo Da Vinci
- Edebiyat alanında Montaigne, Shakespeare
Bunlar gibi birçok bilim ve sanat adamı yetişmiştir.
Kopernik (1473 – 1543)
Astronom, tıp, fizik alanlarında yetişmiş bilim insanıdır. Dünya’nın ve diğer gezegenlerin güneş etrafında döndükleri kuralını açıklamıştır.
Reform hareketleri sonucunda kilisenin bilim ve toplum üzerindeki etkisi kırılarak Batı dünyası Karanlık dönemden kurtularak Aydınlanma Çağına girmiştir.
- Kopernik
- John Locke,
- Montesquieu,
- Voltaire ve J..J. Rousseau
gibi bilim insanlarının düşünceleriyle akla dayalı bilginin yayılmasını sağlamışlardır.
Newton (1643 – 1727)
İngiliz Astronom, matematikçi, fizikçi ve filozoftur. Evrensel Kütle Çekim Yasası’nı bularak bilim dünyasında büyük katkıda bulunmuştur.
18.yüzyıI ile birlikte Aydınlanma yaşayan Avrupa’da bilimsel bilginin yolu açılarak bilgi birikimi oluşmuştur. Bilgi birikimi de bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri etkileyerek Sanayi İnkılabı’nın gerçekleşmesine zemin oluşturmuştur.
Sanayi İnkılabı ile bilginin somut ürünü olan teknolojik buluşlarla Batı dünyası hem ekonomik hem de kültürel alanda gelişim sağlamıştır.
Buhar makinesi ilk olarak Thomas Newcomen tarafından yapıldı. Daha sonraki süreçlerde James Watt tarafından bu makine geliştirilerek sanayi ortamında kullanımı sağlandı. Böylece Batı dünyası makinelerle seri üretime geçerek Sanayi İnkılabı’nı başlattı.
Buhar makinesi Richard Trevithick tarafından daha da geliştirilerek buharlı lokomotiflerle ulaşım sektöründe yeri almıştır.
Buharlı lokomotifin icadıyla birlikte bilginin ülkeler arası yaygınlaştırılması ve aktarılması daha kolay ve hızlı olmuştur.
