Ay, gece gökyüzünde her zaman farklı şekillerde görülebilir. Bu değişiklikler, Ay’ın Dünya etrafında dolanırken Güneş’ten aldığı ışığı farklı açılardan yansıtmasıyla ortaya çıkar. Bu duruma “Ay’ın evreleri” denir. Ay’ın evreleri, yaklaşık bir ay boyunca belirli bir döngü içinde gerçekleşir. Bu yazıda, Ay’ın evrelerini ve bu evrelerin nasıl oluştuğunu inceleyeceğiz.

2. Bölüm: Gökyüzündeki Komşumuz: Ay

• Ay’ın Özellikleri Ve Hareketleri
• Ay’ın Evreleri

5. Sınıf Ay’ın Evreleri Ders Notu

• Ay’ın 3 farklı hareketi bulunur. Ay’ın kendi etrafında dönme süresi ile Dünya’nın etrafında dolanma süresi yaklaşık 27,3 gündür. Ayrıca Dünya ile birlikte Güneş’in etrafında yaklaşık 365 günde dolanma hareketi yapar.

• Ay, Dünya’nın etrafında dolanma hareketi yaparken Ay’ın konumu sürekli değişir. Bu yüzden Ay’ı farklı şekillerde görürüz. Ay’ın farklı görünümlerine “Ay’ın evreleri” denir.
• Ay’ın Dünya’dan ve uzaydan görünümleri aşağıdaki gibidir.

• Ay’ın evreleri 29 gün 12 saatte tamamlanır, bu süreye 1 ay denir.
• Ay’ın evrelerinin oluşması için geçen süre takvimde Ay kavramını oluşturur.
• Türk bayrağındaki hilal şekli “son dördün” ile “yeni ay” evreleri arasında görülür.

Ay’ın Evreleri

• Yeni ay, ilk dördün, dolunay ve son dördün ana evreler iken hilal ve şişkin ay ara evrelerdir.
• Ay’ın 4 ana, 4 ara evresi olmak üzere 8 evresi bulunur.
• Ay’ın ana evreleri arasındaki süre yaklaşık bir hafta sürer.

Ay’ın, Güneş ile Dünya arasında olduğu evredir. Ay’ın karanlık bölgesi Dünya’ya dönük olduğu için Ay gökyüzünde görülmez.

Yeni ay evresiyle ilk dördün evresi arasında veya son dördün ile yeni ay evresi arasında görülür.

Ay’ın sağ tarafının aydınlık olduğu evredir. Ay’ın şekli düz “D” harfine benzer.

İlk dördün evresi ile dolunay evresi arasında veya dolunay ile son dördün evresi arasında görülen ara evredir.

Dünya, Güneş ve Ay’ın arasındadır. Ay’ın parlak tarafı Dünya’ya bakmaktadır. Ay’ın en parlak ve tam bir daire şeklinde görüldüğü evredir.

Ay’ın sol tarafının aydınlık olduğu evredir. Ay’ın şekli ters “D” harfine benzer.

• Ay’ın evreleri her ay periyodik olarak aynı şekilde tekrarlanır.
• Ramazan orucu başlangıcı ve dini bayramlar ay takvimine göre her sene değiştiğinden, Ay’ın hilal evresi gözlemi bu yüzden takip edilir.

Ay’ın Evreleri Çalışma Kağıdı

---

Çözümlü Test Soruları

Soru 1:

Bir öğrenci, Ay’ın bir evresinde Ay’ın yüzeyinin tamamını aydınlık olarak gördüğünü gözlemlemektedir. Öğrencinin gördüğü Ay’ın bu evresi hangisidir?

A) Yeni Ay
B) İlk Dördün
C) Dolunay
D) Son Dördün

Çözüm: Ay’ın yüzeyinin tamamı aydınlık olarak göründüğünde bu evre Dolunay evresidir. Dolunay evresinde, Ay’ın tamamı Dünya’dan görülür. Doğru cevap: C)

Soru 2:

Ay’ın evreleri sırasında, Dünya’dan bakıldığında Ay’ın yüzeyi karanlık görülüyorsa bu evre hangisidir?

A) Yeni Ay
B) İlk Dördün
C) Dolunay
D) Hilal

Çözüm: Ay’ın tamamen karanlık olduğu evre Yeni Ay evresidir. Bu evrede Ay, Güneş ile Dünya arasındadır ve Güneş’in aydınlattığı kısmı Dünya’dan görünmez. Doğru cevap: A)

Soru 3:

Bir öğrenci Ay’ın sağ yarısının aydınlık, sol yarısının karanlık olduğunu gözlemliyor. Bu evre hangi Ay evresine denk gelir?

A) İlk Dördün
B) Dolunay
C) Yeni Ay
D) Son Dördün

Çözüm: Ay’ın sağ yarısının aydınlık, sol yarısının karanlık olduğu durum İlk Dördün evresidir. Bu evrede Ay’ın yarısı görülür. Doğru cevap: A)

Soru 4:

Ay’ın sol yarısı aydınlık, sağ yarısı karanlık olarak gözlemlendiğinde Ay hangi evrede olur?

A) Dolunay
B) Son Dördün
C) Yeni Ay
D) İlk Dördün

Çözüm: Ay’ın sol yarısı aydınlık ve sağ yarısı karanlık olarak gözlemlendiğinde Ay Son Dördün evresindedir. Bu evrede Ay, Dünya’nın Güneş’e göre pozisyonuna bağlı olarak bu şekilde görünür. Doğru cevap: B)