Atomdan İyona

• Atomların elektron dizilimlerini helyum (₂​He) elektron dizilimine benzetme kuralına dublet kuralı, atomların elektron dizilimlerini ₁₀Ne,_18​Ar,₃₆​Kr gibi soy gazlara benzetme kuralına ise oktet kuralı denir. Elektron dizilimleri dublet ve oktet kuralına uymayan taneciklerin de olduğu unutulmamalıdır.
• Oktet ve dublet kurallarında taneciklerin elektron dizilimleri küresel simetri özelliği gösterdiğinden tanecikler kararlı yapıdadır. Kararlı yapıya ulaşmak için tanecikler küresel simetrik elektron dizilimini tercih ederler.
• Nötr bir atom katyona dönüşürken, elektronlar önce enerji kabuk sayısı büyük olan orbitalden ayrılır. Kabuk sayısı aynı olan orbitallerin varlığında, elektronlar enerjisi büyük olan orbitalden ayrılır. (Aynı enerji kabuğunda bulunan orbitallerin enerji sıralaması f, d, p, s şeklindedir.)

Bu görselde, bazı atomların ve iyonların elektron dizilimleri gösterilmiştir. Nötr atomlar elektronlarını kaybederek katyona veya elektron kazanarak anyona dönüşebilirler. Elektron kaybı veya kazanımı sonucu oluşan iyonların elektron dizilimleri, nötr atomlarınkine göre farklılık gösterir.

Bu dizilimlerde nötr atomların elektron kaybetmesi sonucu katyonlar, elektron kazanması sonucu anyonlar oluşur.

İyonların Katman Elektron Dizilimi

İzoelektronik Tanecikler

Proton sayıları farklı olmasına rağmen, elektron sayıları ve dizilimleri aynı olan taneciklere izoelektronik tanecikler denir. Bu taneciklerin kimyasal ve fiziksel özellikleri birbirinden farklıdır.

• ₁₈Ar : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶
• ₁₉K⁺ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶
• ₂₀Ca²⁺ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶

Açıklama: ₁₈Ar, ₁₉K⁺ ve ₂₀Ca²⁺ taneciklerinin proton sayıları farklı olmasına rağmen, elektron dizilimleri aynıdır. Bu yüzden bu tanecikler izoelektronik taneciklerdir.

• ₁₈Ar : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶
• ₂₀Ca : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s²
• ₂₁Sc⁺ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹ 3d¹

Açıklama: ₁₈Ar, ₁₉K⁺ ve ₂₁Sc⁺ taneciklerinden Ar’in elektron sayısı, ₂₀Ca ve ₂₁Sc⁺‘nunkilerden farklıdır. Ayrıca, ₂₀Ca ve ₂₁Sc⁺”nin proton sayıları farklıdır ve elektron dizilimleri aynı olmadığı için bunlar izoelektronik tanecikler değildir.