1. Hava yoğunluğu
1 m3 havanın içindeki gazların miktarına hava yoğunluğu denir. Yukarıdan aşağıya itilen hava, alt tabakaları sıkıştırarak yoğunluğu ve basıncı artırır. Yukarıya doğru yükselen hava ise genleşir, seyrelir, yoğunluğu azalır ve basıncın azalmasına neden olur. Yoğunlukla basınç arasında doğru orantı vardır.
2. Yer çekimi
Hava basıncı yer çekimi etkisiyle oluşur. Dünya’nın şekline bağlı olarak yer çekimi Ekvator’dan kutuplara doğru arttığı için basınç da artar. Bu nedenle Ekvator’da basınç az, kutuplarda fazladır. Genel olarak Ekvator’dan kutuplara gidildikçe basınç artar, ancak diğer etkenler düzenli artışı engeller. Yer çekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır.
3. Sıcaklık
Sıcaklığın gün ve yıl içindeki değişimine bağlı olarak basınç, sürekli değişim içindedir. Isınarak yükselen hava genişler, hafifler, yoğunluğu ve ağırlığı azalır. Buna bağlı olarak alçak basınç oluşur. Soğuyan hava molekülleri sıkışarak ağırlaşır ve hava yoğunluğunu artırarak yüksek basınç alanlarını oluşturur.
Isınma ve soğumaya bağlı olarak oluşan basınç merkezlerine termik basınç merkezi denir. Ekvator’da termik alçak basınç alanları (TAB) oluşurken, kutuplarda termik yüksek basınç alanları (TYB) oluşur. Sıcaklıkla basınç arasında ters orantı vardır.
4. Yükselti
Yeryüzünden yükseldikçe yer çekimi azaldığı için havanın yoğunluğu azalır. Dolayısıyla basınç da azalır. Yükselti ile basınç arasında ters orantı vardır.
5. Dinamik Etkenler
Dünya’nın günlük hareketi nedeniyle hava kütleleri 30o enlemleri çevresinde alçalarak yığılır ve dinamik yüksek basınç (DYB) alanlarını oluşturur. 60o enlemleri çevresinde ise Batı Rüzgârları ile Kutup Rüzgârları karşılaşarak yükselirler. Seyrekleşen hava 60o enlemlerinde dinamik alçak basınç (DAB) alanlarını oluşturur.
