Temelleri Atatürk tarafından atılan; devlet işleyişine, fikir hayatına, sosyoekonomik hayata ait düşünce ve ilkelere Atatürkçülük ya da Atatürkçü düşünce sistemi adı verilir. Atatürkçü düşünce sisteminin oluşmasında, Mustafa Kemal’in,
- Ailesi, yaşadığı çevre ve şehirler
- Eğitim gördüğü okullar ve öğretmenleri
- Fransız İhtilali gibi önemli sonuçlar doğuran gelişmeler
- Ülkesini ve ulusunu etkileyen sorunlar
- Eserlerini okuduğu Namık Kemal, Ziya Gökalp, Tevfik Fikret, Mehmet Emin Yurdakul, .Jan Jak Russo, Volter gibi düşünürler
etkili olmuştur.
Atatürkçü Düşünce Sisteminin Özellikleri
- Türk milletinin ihtiyaçlarından ve gerçeklerinden ortaya çıkan, temelinde millî kültür olan millî bir düşünce sistemidir.
- Türk milletinin huzur ve refah içinde yaşamasını amaçlar.
- Millî birlik ve beraberliğin korunmasına önem verir.
- Her alanda ilerlemeye ve çağdaşlaşmaya açık dinamik bir düşünce sistemidir.
- Kişi hak ve hürriyetlerine önem verir. İnsanlığın ortak değerlerini kapsaması yönüyle evrensel ve barışçıdır.
- Birbirine bağlı bir düzen ve uyum içinde işleyen, kendi içinde tutarlı, belirli bir amaca yönelik düşüncelerin ve ilkelerin oluşturduğu bir bütündür.
Bilgi: Atatürkçülük kavram olarak kalmamış, inkılapların gerçekleşmesi ile uygulamaya da yansımıştır. Atatürkçü düşünce sistemi; Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında, kültürel değişim yaşanmasında, Türk milletinin her alanda ilerlemesinde önemli rol oynamıştır.
Bilgi: Bağımsızlık ve özgürlük, vatan ve millet sevgisi, millî birlik ve beraberlik, millî egemenlik, millî kültür, millî dil ve tarih bilinci, çağdaşlaşma ideali Atatürk ilke ve inkılaplarının dayandığı temel esaslardandır.
Atatürkçü Düşünce Sistemi’nin Oluşumunu Hazırlayan Etkenler:
Osmanlı Devleti’nin Son Dönemleri:
Osmanlı Devleti’nin çöküş süreci ve iç karışıklıklar, modernleşme ve bağımsızlık arayışını tetikledi.
Batılılaşma Hareketleri:
Osmanlı Devleti’nde başlayan batılılaşma hareketleri ve Tanzimat reformları, Atatürk’ün düşünce sisteminin oluşumuna zemin hazırladı.
I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı:
Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı, Atatürk’ün bağımsızlık ve milli egemenlik düşüncesini pekiştirdi.
Fransız Devrimi ve Aydınlanma Felsefesi:
Fransız Devrimi’nin getirdiği özgürlük, eşitlik, kardeşlik idealleri ve Aydınlanma Felsefesi, Atatürk’ün düşünce sisteminin temel taşlarını oluşturdu.
Batı Medeniyeti ve Eğitim:
Atatürk’ün yurt dışı gözlemleri, Batı medeniyetinin modernleşme örneklerini görmesi ve aldığı eğitim, onun düşünce yapısını etkiledi.
Milli Mücadele Ruhu:
Anadolu’da başlayan milli mücadele, Atatürk’ün liderliğinde şekillenen bağımsızlık ve milli egemenlik anlayışını güçlendirdi.
Modern Devlet Anlayışı:
Modern, laik, hukuk devleti kurma arzusu, Atatürk’ün düşünce sisteminin oluşumuna katkı sağladı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Mirası:
Osmanlı’dan kalan sorunlar ve bu sorunların çözüm gerekliliği, Atatürk’ün sisteminde reform ve devrimleri öncelikli hale getirdi.
