ATASÖZLERİ

Atalarımızın uzun deneyimleri sonucunda ortaya çıkan genel kural, bilgece düşünce ya da öğüt içeren kalıplaşmış sözlerdir. Atasözlerinde bir ulusun düşünceleri, yaşayışları, inanışları, gelenekleri görülür.

– Atasözleri kalıplaşmıştır. Yani sözcükler değiştirilip yerlerine aynı anlamda da olsa başka sözcükler getirilemez.

Örnek: “Damlaya damlaya göl olur.” atasözündeki “göl” sözcüğünü değiştirip “Damlaya damlaya deniz olur.” şeklinde söylemeyiz.

– Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır fakat gerçek anlamıyla kullanılan atasözlerimiz de vardır.

Örnek: Mum dibine ışık vermez. (Mecaz)
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır. (Gerçek)

– Atasözlerinin ilk söyleyeni belli değildir. Ağızdan ağıza yayılarak kalıplaşır.

– Atasözleri kısa ve özlüdür. Az sözle çok şey anlatılır.

Örnek Sorular:

1. Bir şeyin gerçek değeri ona gerçekten ihtiyaç duyulduğu zaman ortaya çıkar.
2. Azar azar olagelen şeyler, birikerek önemli bir niceliğe ulaşacağı için küçümsenmemelidir.
3. Öfkeli, sert, sinirli kimsenin zararı kendisinedir.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin açıklaması numaralanmış cümlelerde yer almaz?

A) Damlaya damlaya göl olur.
B) Keskin sirke küpüne zarar verir.
C) Abanın kadri yağmurda bilinir.
D) Mal canın yongasıdır.

“Hiç kimse amacına öyle birdenbire ve kolayca ulaşamaz. İnsanın karşısına pek çok engel çıkabilir, amacına ulaşmak için uzun zaman beklemesi gerekebilir. Bıkmadan yılmadan çalışmaya devam eden kişi, eninde sonunda amacına ulaşır.” anlamına gelen atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sabreden derviş muradına ermiş.
B) Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını.
C) Irmak kenarına çeşme yapılmaz.
D) Parayı veren düdüğü çalar.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecazlı anlatım yoktur?

A) Meyveli ağacı taşlarlar.
B) Aç doymam, tok acıkmam sanır.
C) Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.
D) Minareyi çalan kılıfını hazırlar.

“Alçak yerde tepecik kendini dağ sanır.” atasözünün anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Üstün nitelikli kişinin değeri, bulunduğu yerden uzaklaştırılmasıyla azalmaz.
B) Bilgili kimselerin bulunmadığı yerde cahil kişi bilgiçlik taslar.
C) İmkânları geniş bir işin başında bulunan kimse bunlardan az da olsa yararlanır.
D) Hiç kimse zenginliğine güvenmemelidir, gün gelir fakir kimseye muhtaç olur.

”Acı patlıcanı kırağı çalmaz.” atasözünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Onur kırıcı sert sözler insanı öfkelendirir, sabrını taşırır.
B) Acısı, derdi taze olan bir kimsenin üzüntüsünü arttıracak söz ve davranışlardan kaçınmak gerekir.
C) Toplumun bir insan hakkında verdiği yargı kolay kolay değişmez.
D) Herhangi bir duruma alışkın olan kimseyi benzer kötü durumlar etkilemez.