ATASÖZLERİ

İlk söyleyeni belli olmayan, uzun deneyimler sonucu ortaya çıkmış, öğüt vermeyi amaçlayan kalıplaşmış sözlerdir.

Atasözleri kalıplaşmış olduğu için atasözlerindeki kelimelerin yerine  eş anlamlıları ya da yakın anlamları getirilemez.

Örnek: “Ayağını yorganına göre uzat.” atasözümüzde “yorgan“ yerine “döşek” ifadesini kullanamayız. Çünkü “yorgan” sözcüğü bu atasözümüzde kalıplaşmış ve mecaz anlam kazanmıştır.

Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır fakat az da olsa gerçek anlamda kullanılan atasözleri de vardır.

Örnek: “Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek ayıp.” Bu ata sözümüzün vermek istediği mesaja baktığımızda da sözcüklerin anlamını tek tek değerlendirdiğimizde de atasözünün gerçek anlamda kullanıldığını görürüz.

Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:

Soru 1:

“Damlaya damlaya göl olur.” atasözünün anlamı nedir?

A) Biriktirmek zor iştir.
B) Küçük birikimlerle büyük şeyler elde edilir.
C) Zamanla her şey azalır.
D) Su her şeyi çözer.

Cevap: B) Küçük birikimlerle büyük şeyler elde edilir.

Açıklama: “Damlaya damlaya göl olur” atasözü, küçük ve düzenli birikimlerin zamanla büyük sonuçlar doğuracağını anlatır.

Örnek cümle: Her gün biraz para biriktirirsen, zamanla büyük bir birikim yapabilirsin. Damlaya damlaya göl olur.

Soru 2:

“Sakla samanı, gelir zamanı.” atasözünün anlamı nedir?

A) Her şeyi atmak gerekir.
B) Gereksiz görülen şeyler ileride lazım olabilir.
C) İyi şeyler her zaman saklanmalı.
D) Zamanı gelmeden hiçbir şey kullanılmamalı.

Cevap: B) Gereksiz görülen şeyler ileride lazım olabilir.

Açıklama: “Sakla samanı, gelir zamanı” atasözü, önemsiz görülen şeylerin bir gün önemli hale gelebileceğini ifade eder.

Örnek cümle: Eski kitapları atmamalısın, bir gün ihtiyacın olabilir. Sakla samanı, gelir zamanı.

Soru 3:

“Ne ekersen, onu biçersin.” atasözünün anlamı nedir?

A) Her insan ektiği şeyi toplar.
B) İnsan, emeğinin karşılığını alır.
C) Her şey bir gün sona erer.
D) Başkalarına yardım eden yardım görür.

Cevap: B) İnsan, emeğinin karşılığını alır.

Açıklama: “Ne ekersen, onu biçersin” atasözü, insanların yaptıkları işlerin sonuçlarını yine kendilerinin göreceklerini anlatır.

Örnek cümle: Çalışıp gayret gösterirsen başarılı olursun, çünkü ne ekersen, onu biçersin.

Soru 4:

“Ayağını yorganına göre uzat.” atasözünün anlamı nedir?

A) İstediğin kadar harca.
B) Harcamalarını kazancına göre yap.
C) Her şeyi aynı anda yap.
D) İhtiyaçlarını sınırlama.

Cevap: B) Harcamalarını kazancına göre yap.

Açıklama: “Ayağını yorganına göre uzat” atasözü, kişinin gelirine göre harcama yapması gerektiğini ifade eder.

Örnek cümle: Kazancın azsa lüks harcamalardan kaçınmalısın, ayağını yorganına göre uzat.

Örnek Sorular:

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi anlamca diğerlerinden farklıdır?

A) Yalnız taş duvar olmaz.
B) Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
C) Birlikten kuvvet doğar.
D) Minareyi çalan kılıfını hazırlar.

Her iş için uygun bir zaman vardır.

Bu açıklamaya uygun atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Demir tavında dövülür.
B) Evdeki hesap çarşıya uymaz.
C) Görünen köy kılavuz istemez.
D) Kara haber tez duyulur.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin konusu “nankörlük”tür?

A) Çürük tahta çivi tutmaz.
B) Acemi katır kapı önünde yük indirir.
C) Besle kargayı oysun gözünü.
D) Büyük lokma ye, büyük söz söyleme.

İçindekilere hiç tat vermeyen, onları rahatsız eden kimi işler vardır ki uzakta olanlara kolay, hoş ve sevimli gelir. Ne zaman ki işin içine girerler, işte o zaman gerçeği görüp yanıldıklarını anlarlar.

Verilen açıklama aşağıdaki atasözlerinden hangisine ait olabilir?

A) Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
B) Değirmen iki taştan, muhabbet iki baştan.
C) Anlayana sivrisinek saz, anlayana davul zurna az.
D) Bir ipte iki cambaz oynamaz.