• Osmanlılar, ilk dönemlerinde Anadolu’daki Türk beylikleri ile iyi geçinirken Bizans’a karşı gaza politikası izlemiştir. Bu politika Osmanlıların itibarını yükseltmiş, diğer beyliklerin ve Türkmenlerin takdirini kazanmalarını sağlamıştır.
• Anadolu’nun en büyük beyliklerinden biri olan Karamanoğulları Konya’ya egemen olarak kendilerini Türkiye Selçuklularının vârisi olarak görmüştür.
• Osmanlıların, gaza siyaseti sayesinde yükselişini fark eden Karamanoğulları da benzer bir politika izlemeye çalışmıştır. Bu politika doğrultusunda Latinlerin elindeki Gorigos Kalesi’ni kuşatmış (1367) ancak başarısız olmuştur.
• Karamanoğullarının Anadolu’da birliği sağlama siyaseti, 1387’de Osmanlılara mağlup olmalarıyla son bulmuştur. Bu olaydan sonra Anadolu’da siyasi birliği sağlayabilecek devletin Osmanlı Devleti olduğu ortaya çıkmıştır.

Orhan Bey’in Anadolu Politikası

Anadolu Türk birliğini sağlama yolunda ilk adım Karesioğulları Beyliği’nin alınmasıdır. 1345’te Karesioğulları Beyliği’nde yaşanan iç karışıklıklardan faydalanan Orhan Bey Çanakkale ve Balıkesir dolaylarını Osmanlı topraklarına katmıştır. Karesioğulları Beyliği’nin alınması ile;

• Anadolu Türk birliğini sağlama yolunda ilk adım atılmıştır.
• Karesi donanması Osmanlı hizmetine girmiş, Osmanlılarda ilk denizcilik faaliyetleri başlamıştır.
• Karesi beylerinin Osmanlı hizmetine girmesi ile Osmanlı’nın askeri gücü artmıştır.
• Osmanlıların Rumeli’ye geçmesi kolaylaşmıştır.

I. Murad’ın Anadolu Politikası

• Anadolu Türk birliğini sağlamada öncelikle barışçı yolları tercih etmiş, “vassallık” şeklinde Batı Anadolu beyliklerini Osmanlı himayesine almıştır. Bu beylikler I. Kosova Savaşı’nda Osmanlılara yardımcı kuvvetler göndermiştir.
• Akrabalık yoluyla Germiyanoğullarından, satın alma yoluyla da Hamitoğullarından toprak almıştır.
• Osmanlılarla iyi ilişkiler kuran beyliklerin yöneticilerini yerinde bırakmıştır. Böylelikle beylikler, kendi yapılarını da korumuştur.
• Karamanoğulları ile mücadele eden Germiyanoğlu Süleyman Bey, Osmanlıların desteğini almak için kızını, I. Murad’ın oğlu Bayezid ile evlendirmiştir. Bu evlilik sonrasında Kütahya, Emet, Simav ve Tavşanlı çeyiz olarak Osmanlılara verilmiştir.
• Karamanoğullarının baskısı altında kalan Hamitoğulları I. Murad’dan yardım istemiştir. Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç’ı 80 000 altın karşılığı Osmanlılara bırakarak destek sağlamaya çalışmıştır.

Yıldırım Bayezidin Anadolu Politikası

• I. Kosova Savaşı’nda I. Murad’ın şehit olması üzerine Karamanoğullarının Osmanlı topraklarına saldırması beyliklere yönelik politikanın değişmesine neden olmuştur.
• Yıldırım Bayezid 1389 – 1390 yıllarında Saruhan, Aydın, Menteşe, Hamit, Germiyan beyliklerini doğrudan Osmanlı hakimiyetine almış, Karamanoğulları, Candaroğulları ile Kadı Burhaneddin Devleti üzerinde baskı kurmuştur.
• Merkezî otoriteyi sağlamak için beylikler üzerinde tam hâkimiyet kurmuştur. Beyliklerin elden çıkma ihtimalini ortadan kaldırmak için yöneticileri tasfiye etmiştir.
• Egemenliklerine son verdiği beylere geçinebilecekleri mülk topraklar vererek tepkileri azaltmayı ve bir denge unsuru oluşturmayı amaçlamıştır.

Bilgi: Osmanlılar ele geçirilen önemli beyliklerin merkezine bir şehzadeyi sancakbeyi olarak göndermiştir. Böylece bir bey liderliğinde idare edilmeye alışan halkın, kendi beyleri yerine Osmanlı şehzadesi tarafından yönetilerek onurlandırılması ve halkın Osmanlı yönetimine ısındırılması amaçlanmıştır.

Bilgi: Osmanlı yönetimine alınan beyliklerin tahriri yapılmış (kayıt altına alınmış), ardından bölge için ihtiyaç duyulan kanunnameler düzenlenmiştir. Bu durum Osmanlı Devleti’nin o bölgede hâkimiyet kurduğu anlamına gelmektedir. Başlangıçta ele geçirilen bölgenin eski kanunları ya olduğu gibi uygulanmış ya da kısmi değişiklik yapılmıştır. Daha sonra gerektiğinde eski kanunlar tamamen değiştirilmiştir.

Anadolu’da Türk Siyasi Birliğini Sağlamak için Uygulanan Yöntemler

Beyliklerin iç meselelerinden faydalanma: Orhan Bey’in, Karesioğulları Beyliği’ndeki taht mücadelelerine karışarak bu beyliği Osmanlı hâkimiyetine alması

Akrabalık yoluyla toprak kazanma: I. Murad’ın, Yıldırım Bayezid’i Germiyanoğlu Süleyman Bey’in kızı ile evlendirerek Kütahya, Emet, Simav ve Tavşanlı’yı çeyiz olarak Osmanlı topraklarına katması

Satın Alma yoluyla toprak kazanma: I. Murad’ın Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç’ı 80 000 altın karşılığında Hamitoğullarından satın alması

Askerî yollarla toprak kazanma: Yıldırım Bayezid’in Anadolu Seferi sonunda (1389 – 1390) Saruhan, Aydın, Menteşe, Hamit, Germiyan beyliklerini Osmanlı hâkimiyetine alması; Karamanoğulları, Candaroğulları ile Kadı Burhaneddin Devleti’ne üstünlüğünü kabul ettirmesi

Beylikler arasındaki mücadelelerden yararlanma: I. Murad döneminde Karamanoğulları baskısı altındaki Germiyanoğulları ile Hamitoğullarının, bazı topraklarını Osmanlılara vererek destek sağlamaya çalışmaları

Miras yoluyla toprak kazanma: Germiyanoğulları Beyi Yakup Bey’in yerine geçecek bir çocuğu olmadığı için ölümünden sonra beyliğin Osmanlılara katılmasını vasiyet etmesi.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:
Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlama çabalarının temel amacı nedir?
A) Anadolu’da tek bir yönetim altında istikrar sağlamak
B) Farklı kültürleri Anadolu’dan uzaklaştırmak
C) Anadolu’daki tüm beylikleri yok etmek
D) Yabancı devletlerle ilişkileri koparmak
Çözüm: Osmanlı Devleti’nin amacı, Anadolu’da tek bir yönetim altında istikrar sağlamaktır.
Cevap: A

Soru 2:
Osmanlı Devleti, Anadolu’daki Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetlerinde hangi yöntemleri kullanmıştır?
A) Ticari ilişkileri geliştirmek
B) Diplomatik ve askeri yöntemlerle beylikleri birleştirmek
C) Beylikleri kendi kültürleriyle baş başa bırakmak
D) Anadolu’daki gayrimüslim halkı egemenlik altına almak
Çözüm: Osmanlı, Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlamak için diplomatik ve askeri yöntemler kullanarak beylikleri birleştirmiştir.
Cevap: B

Soru 3:
Aşağıdaki beyliklerden hangisi Osmanlı Devleti’nin Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlama sürecinde karşılaştığı en büyük rakiplerden biri olmuştur?
A) Germiyanoğulları
B) Karamanoğulları
C) Candaroğulları
D) Dulkadiroğulları
Çözüm: Osmanlı Devleti’nin en büyük rakiplerinden biri Karamanoğulları Beyliği olmuştur.
Cevap: B

Soru 4:
I. Mehmet döneminde Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlamak için hangi önemli adım atılmıştır?
A) Balkan fetihlerine başlanması
B) Karamanoğulları ile ittifak kurulması
C) Beyliklerin Osmanlı topraklarına katılması
D) İstanbul’un fethi
Çözüm: I. Mehmet dönemi, Osmanlı’nın Anadolu’daki beylikleri kendi topraklarına katma çalışmaları ile öne çıkmaktadır.
Cevap: C

Soru 5:
Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetleri Osmanlı Devleti’ne hangi avantajları sağlamıştır?
A) Askeri gücün Balkanlar’a yönlendirilmesi
B) Ticaret yollarının güvence altına alınması
C) Anadolu’daki gayrimüslim nüfusun artırılması
D) Beylikler arasındaki rekabetin artması
Çözüm: Türk siyasi birliğinin sağlanması, ticaret yollarının güvenliği ve askeri gücün başka bölgelere yönlendirilmesi gibi avantajlar sağlamıştır.
Cevap: B

Soru 6:
Osmanlı Devleti’nin Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetleri sırasında hangi beylik Osmanlı Devleti’ne çeyiz yoluyla katılmıştır?
A) Karesioğulları
B) Germiyanoğulları
C) Eretna Beyliği
D) Hamitoğulları
Çözüm: Germiyanoğulları Beyliği, Osmanlı’ya çeyiz yoluyla katılmıştır.
Cevap: B