1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Bizans Devleti ile antlaşma yapılmasına rağmen Bizans Devleti bu antlaşmaya sadık kalmamıştır. Bunun sonucunda Sultan Alparslan, emrindeki komutanlarına Anadolu’nun tamamen fethedilmesi emrini vermiş ve böylece Anadolu’da ilk Türk Beylikleri kurulmaya başlamıştır. Kurulan bu beylikleri inceleyelim.

Saltuklular (1072-1202)

Ebulkasım tarafından Anadolu‘da kurulan ilk Türk beyliğidir. Erzurum merkezlidir. Haçlı ordularıyla savaşmışlardır. En önemli eseri Erzurum’da ki Mama Hatun Külliyesidir.

Danişmentliler (1080-1178)

Danişment Ahmet Gazi tarafından Sivas merkezli kuruldu. İlk beyliklerin en büyüğüdür. Haçlılarla mücadeleler etmiştir. En önemli eseri Tokat (Niksar) Yağıbasan Medresesi‘dir.

Mengücekler (1080-1228)

Mengücek Gazi tarafından Erzincan civarında kurulmuştur. En önemli eseri Divriği Ulu Cami‘dir. (Unesc0 tarafından koruma altındaki dünya kültür mirasıdır.)

Çaka Beyliği (1081-1093)

Çaka Bey tarafından İzmir ve çevresinde kurulmuştur. Çaka Bey, ilk Türk denizcisidir. Çaka Beyliği de ilk denizci Türk beyliğidir.

Artuklular (1102-1409)

Artuk Bey tarafından Mardin çevresinde kuruldular. Dünyanın en büyük taş kemer köprüsü Malabadi Köprüsü en önemli eseridir. El Cezeri, ünlü bilim insanı bu dönemde yaşamıştır. En son yıkılan beyliktir.

İlk Türk Beylikleri, kurdukları mimari yapılarla (medrese, külliye vb.) Anadolu’yu sosyal ve kültürel açıdan geliştirmiş, Türk-İslam kültürünün Anadolu’da yerleşmesini sağlamışlardır.