Arapça kökenli bir kelime olan afet, çeşitli doğa olaylarının sebep olduğu yıkım veya kıran olarak bilinir. En kısa tanımıyla afet, insanlara zarar veren olaydır. En geniş anlamıyla da afetler; insanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplumları etkileyen ve etkilenen topluluğun kendi imkân ve kaynaklarını kullanarak üstesinden gelemeyeceği, doğal, teknolojik veya insan kökenli olaylara afet denilmektedir.

• Doğal afet, önlenmesi insan eliyle olmayan sel, fırtına, deprem, dolu, tsunami vb. felaketlerin her biridir. Doğal afetler; çok kısa bir zamanda meydana gelirler, çok fazla can ve mal kaybına neden olurlar ve başladıktan sonra insanlar tarafından engellenemezler.
• Doğal olaylar, insanlara zarar verdiği ve etkilediği sürece afettir. Söz gelimi, insanların yaşamadığı coğrafi mekanlarda meydana gelen deprem, heyelan, sel, yanardağ patlaması, aşırı sıcaklar ve aşırı soğuklar hiçbir zaman afet sayılmazlar.
• Hem meydana gelişi ve hem de doğurmuş olduğu zararın uzun süreli olması, bazı olayları afet dışında bırakmaktadır. Bunların başında da toprak erozyonu gelmektedir. Esasında toprak erozyonu, ülkeler ve insanlar için çok önemli zararlar doğuran hatta sonunda insanları göçe ve açlığa mahkum eden bir olaydır. Bu durumu ile de afet özelliği taşır, ancak ani olarak değil de çok uzun zaman içerisinde aşama aşama gelişmesi ve ayrıca insanlar için önlenebilir olması, bu önemli olayın doğal afetler dışında tutulmasına yol açmaktadır.
• Bazı afetlerin sonuçları depremlerde olduğu gibi doğrudan ve hemen ortaya çıkar. Ama kuraklıkta olduğu gibi bazılarının sonuçları ise uzun bir zaman sonra ve dolaylı olarak görülür.

MERAK: Afetin büyüklüğüne etki eden faktörler nelerdir?Başlıcaları şunlardır: Afetin fiziksel büyüklüğü, yoğun yerleşme alanlarına olan uzaklığı, yoksulluk ve az gelişmişlik, hızlı nüfus artışı, tehlikeli bölgelerdeki hızlı ve denetimsiz şehirleşme ve sanayileşme, ormanların ve çevrenin tahribi veya yanlış kullanımı, bilgisizlik ve eğitim eksikliği, toplumun afet olaylarına karşı önceden alabildiği koruyucu ve önleyici önlemlerin seviyesidir.

Doğal Afetlerin Sınıflandırılması

Doğal afetler kendi aralarında başlıca dört grupta incelenir.

1. Jeolojik Kökenli Afetler: Bunlar kaynağını doğrudan doğruya yer kabuğu ya da yerin derinliklerinden alan doğal afetlerdir. En çok görünenleri depremler, tsunamiler, yanardağ patlamaları, heyelanlar, çamur akıntıları ve kaya düşmeleridir.

2. Klimatik (Meteorolojik) Kökenli Afetler: Atmosfer olayları sonucunda meydana gelen afetlerdir. Bunlar sıcaklık, yağış, basınç ve rüzgâr sistemlerinin insan için yararlı sınırı aşmasıyla meydana gelir. Meteorolojik kökenli afetlerin en çok görünenleri; aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar, kuraklıklar, kasırgalar, tayfunlar, siklonlar, tornadolar, hortumlar, yıldırım düşmesi, dolu, aşırı yağışlar, tipi, çığ, don ve buzlanma, hava kirlenmesi, asit yağışları, El Nino, iklim değişiklikleri ve küresel ısınmadır.

3. Hidrografik Afetler: Akarsu, göl, ve denizlerden kaynaklanan afetlerdir. Akarsu taşkınları, baraj taşkınları ve yıkılmaları, göl sularının aşırı kirlenmesi ve bunun sonucu olarak yaşanan toplu ölümlerdir.

4. Biyolojik Afetler: Toprak, bitki örtüsü ve doğal hayvanlardan kaynaklanan afetlerdir. Erozyon, orman yangınları, doğal hayvan neslinin tükenmesi ve insanlara olan olumsuz etkileri sayılabilir.