Adezyon (Yapışma) Kuvveti 9. Sınıf Fizik
YAPIŞMA (ADEZYON) KUVVETİ
Farklı iki maddenin molekülleri arasındaki, bu maddelerin birbirine yapışmasını sağlayan çekim kuvvetine yapışma (adezyon) kuvveti denir. Ellerinizi yıkadığınızda elinizin ıslak kalması, sıvı dolu bir şişeyi boşalttığınızda içinde bir miktar sıvı kalması, lensin göze , yapışması ya da ıslak çay tabağının çay bardağının altına yapışması gibi durumlar günlük yaşamımızdaki yapışma kuvvetine örnektir.
Su damlasının yapraklar üzerine yapışmasında adezyon kuvveti etkilidir.
Musluk ile su damlaları arasında, su damlalarının düşmesini engelleyen kuvvet adezyon (yapışma) kuvvetidir.
Tavanda yürüyen kertenkele ayağının altına sıvı salgılar.
Tavan, sıvı ve ayak arasında adezyon kuvveti etkilidir.
Adezyon (yapışma) kuvveti farklı cins moleküller arasında görülür.
Adezyon (yapışma) kuvveti katı-sıvı molekülleri arasında gerçekleşir. Adezyon kuvveti ayrıca katı maddeler arasında da gerçekleşir.
Adezyon kuvvetinin şiddeti temas eden maddelerin türüne bağlıdır.
Günlük Hayatta Adezyon Kuvveti ile Karşılaşılan Durumlar
- Çay tabağının bardağa yapışması
- Denizden çıktıktan sonra saçların birbirine yapışması
- Teflon tavanın yüzeyindeki kaplama, tava ile yemek arasındaki adezyon kuvvetini azaltır.
- Tozun yüzeye yapışması adezyon kuvveti ile olur.
- Pudranın yüzümüze ya da derimize yapışık durumda olması
- Balın kaşığa yapışmasında adezyon kuvveti etkilidir.
- Çiçeğin üzerinde su damlası olması
Adezyon Kuvveti konu anlatımı 9. sınıf fizik ders notu
Katı maddelerin aksine dış kuvvetlere karşı çok az direnç gösteren, kolaylıkla şekil değiştirebilen, akabilen (Görsel 2.3.1) maddeler akışkanlar olarak tanımlanır. Sıvılar ve gazlardan oluşan akışkanlar hangi kaba konulursa o kabın şeklini alır. Sıvı olmadıkları halde sıvı gibi akıp giden katı maddeler de bulunmaktadır. Tuz, toz şeker, çay, ince kum, toz deterjan, pirinç, baharat gibi katı maddeler tıpkı akışkanlar gibi konuldukları kabın şeklini alırlar, bir kaptan başka bir kaba aktarılabilirler. Bu tür katı maddelerin akışkan gibi davranmalarının sebebi çok küçük taneciklerden (Görsel 2.3.2) oluşmalarıdır.
Sıvıların belli bir şekle sahip olmaması onların sabit hacmi olmadığı anlamına gelmez. Sıvı molekülleri arasındaki kuvvetler, sabit bir şekil kazandırmasa da belirli bir hacim kazandırır. Sıvılar üzerine bir kuvvet uygulandı- ğında sıvı moleküllerini bir arada tutan çekme kuvveti, itme kuvvetine dönüşür ve sıvı tanecikleri birbirlerine yaklaştırılamaz. Sıvıların hacimlerini küçültmek üzere yapılan işlemlerde büyük bir dirençle karşılaşılır. Bu özellikleri nedeniyle sıvılar günlük hayatta sıkıştırılmaya elverişli değildir. Sıvıların sıkışma kabiliyeti yok denecek kadar azdır.