ADLAR
Canlı ve cansız tüm varlıkları ve kavramları tanıtan, belirten kelimelere ad denir.
“İstanbul, kalem, kedi, sevgi, masa…” sözcükleri birer ad örneğidir.
1. Varlıklara Verilişlerine Göre Adlar
Varlıklara verilişlerine göre adlar özel adlar ve tür adları olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Özel Adlar: Tek ve eşsiz olan, öteki varlıklar içinde bir benzeri daha olmayan varlıklara verilen adlara özel ad denir.
“Türkiye, Ankara, Mustafa Kemal, Afrika, Dicle, Beydağ, Şişli…” sözcükleri birer özel addır.
Başlıca özel adlar şunlardır:
Kişi adları: “Ayşe, Hasan, Murat”
Ülke adları: “Fransa, Türkiye, Fas”
Ulus adları: “Türk, İngiliz, Fransız”
Dağ,deniz,ova,ırmak adları: “Uludağ, Karadeniz, Kızılırmak, Çukurova”
Bazı Hayvan adları: “Tekir, Sarıkız, Pamuk, Maviş, Benekli…”
Kitap, gazete, dergi adları: “Bilim Çocuk, Fareli Köyün Kavalcısı…”
İl, İlçe, mahalle, sokak adları: “Van, Erdemli, Yeni Mahalle, Millet Caddesi, Mis Sokak…”
Kurum, dernek ve okul adları: “Türkiye Büyük Millet Meclisi, Gazi İlkokulu, Cerrahpaşa Hastanesi, Yeşilay, Hayvan Severler Derneği…”
Gezegen ve yıldız adları: “Kutup Yıldızı, Mars, Ay, Güneş…”
Dil ve din adları: “İslamiyet, Hristiyanlık, İngilizce…”
Ülke, kıta, bölge adları: “Türkiye, Asya, Marmara Bölgesi…”
Deniz, göl, akarsu, dağ tepe adları: “Tuz Gölü, Ağrı Dağı, Ege Denizi…”
Özel Adlarla İlgili Yazım Kuralları:
Özel adların ilk harfi her zaman büyük yazılır. Eğer özel ad birden fazla sözcükten oluşuyorsa her sözcüğün ilk harfi büyük yazılır.
Özel adlara gelen ekler kesme işareti (‘) ile ayrılır.
- “Ankara’dan Van’a gittiler.”
Özel adlara getirilen yapım ekleri (-li, -ci, -ler, -gil, – siz, -cık) kesme işareti ile ayrılmaz.
- “İstanbullu, Atatürkçü, Almanlar.”
Kurum ve kuruluş adlarına gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz.
- “Sarıyer Belediyesine“,”Ankara Valiliğine, “Türkiye Büyük Millet Meclisine“
Kişi adlarından önce gelen meslek ve ünvan bildiren saygı sözcükleri özel ad olmamalarına rağmen büyük harfle başlar.
- “Avukat Salih Gök”, “Sayın Arda Tan”
Tür Adları
Aynı cinsten olan varlıkların ortak adlarına tür (cins) adi denir.
“teyze, yılan, elma, baba, kedi, yol ağaç, kuş, kitap, nehir…”
Tür adları bir varlığa isim olarak verilirse özel ad olur.
