ABDÜLHAK HAMİT TARHAN (1852—1931)

Türk edebiyatında Süleyman Nazif’in adlandırmasıyla “Şair-i Azam” (büyük şair) olarak tanınır.

Şiir ve Tiyatro türlerinde eserler vermiş, diğer türlerde eser vermemiştir.

Tanzimat şiirinde Batılılaşma hareketinin ve yeniliklerin öncülerinden biridir.

Divan edebiyatını bitirmiş ve şiirin kurallarını değiştirmiştir. Hiç bir kurala bağlı olmayan şiirleri de vardır.

Şiirde yaptığı yeniliklerle Servetifünun şairleri üzerinde etkili olmuştur.

Heceyle yazdığı birkaç şiiri dışında aruz  ölçüsünü kullanmıştır.

Tezatlar şairi olan Hamit; şiirlerinde ince, karmaşık duygu ve düşüncelerin yanında basit duygu ve düşüncelere de yer vermiştir.

Tabiat ve Aşk şiirlerindeki ana temadır. Umut, hiçlik, yokluk, yurt sevgisi m, insanlık, metafizik şiirlerindeki diğer konulardır. Türk edebiyatında “şiire metafizik ürpertiyi getiren şair” olarak da bilinir.

Belirli bir dil anlayışı yoktur. Bazı şiirlerinde yalın ve sade bir dil kullanmış; bazılarında ise Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaları yoğun bir biçimde kullanmıştır.

Tiyatro eserlerinin bir bölümü mensur, bir bölümü manzum, bir bölümü de manzum-mensur karışıktır.

Şiir şeklindeki tiyatrolarının bazılarını aruz, bazılarını hece ölçüsüyle yazmıştır.

Tiyatro eserlerini sahnelemek için değil, okumak için yazmıştır; bu nedenle bu eserleri sahne tekniğine ve diline uygun değildir.

Tiyatro eserlerinde romantizm akımının etkisi görülür.

Tiyatro eserlerinin tümü dram şeklindedir.

Shakespeare, Victor Hugo’dan etkilenmiştir, yer yer Corneille’in de etkisi vardır.

Tiyatro eserlerinde, ağır ve süslü bir dil kullanmıştır.

Sabr u Sebat ve İçli Kız adlı tiyatro eserlerinde konuyu günlük hayattan almış, diğerlerinde ise konularını tarihten ya da yabancı toplumların yaşamından almıştır.

Sahra adlı eseri, Türk edebiyatında Batılı tarzda yazılmış ilk pastoral şiir örneği kabul edilir.

Makber adlı şiirini eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine yazmıştır, eser, edebiyatımızda önemli bir mersiyedir.

Eserleri

Şiir: Sahra, Makber, Ölü, Hacle, Kahpe yahut Bir Sefilenin Hasbihali, Bâlâdan Bir Ses, Validem, İlham-ı Vatan, Garam, Divaneliklerim yahut Belde, Bunlar O’dur

Tiyatro: Aruzla yazılanlar: Sardanapal, Turhan, Kanuni’nin Vicdan Azabı, Eşber, Nazife, Abdullahü’s-Sagir, İlhan, Yabancı Dostlar, Arziler, Ruhlar, Tayflar Geçidi, Tezer; heceyle yazılanlar: Nesteren, Liberte, Hakan, Cünun-ı Aşk; mensur: Macera-yı Aşk, Sabr u Sebat, içli Kız; nazım-nesir karışık: Duhter—i Hindu, Tarık, İbn-i Musa, Zeynep, Finten, Yadigar-ı Harp