Kimyasal bileşiklerin adlandırılması, bileşiğin içerdiği atom türlerine ve bağlanma şekillerine göre belirlenen kurallara dayanır. İyonik bileşikler metal ve ametallerin birleşmesiyle oluşur ve adlandırılırken önce metal iyonunun adı, sonra ametalin adı gelir. Ametalin adı “-ür” ekiyle biter (örneğin, NaCl: Sodyum klorür). Kovalent bileşiklerde ise elementlerin adları belirli ön ekler (mono-, di-, tri-) ile belirtilir (örneğin, CO₂: Karbon dioksit). Ayrıca, asit ve bazların adlandırılması özel kurallara sahiptir. Doğru adlandırma, kimyasal bileşiklerin anlaşılması ve iletişimde hataların önlenmesi açısından büyük önem taşır.

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Konu Anlatımı

---

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Testleri (Yeni Müfredat)

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Test 1 Çöz

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Test 2 Çöz

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Test 3 Çöz

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Test 4 Çöz

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Test 5 Çöz

9. Sınıf Bileşiklerin Adlandırılması Test 6 Çöz

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Soru

Elif, mutfakta kullandığı sofra tuzunun kimyasal adını öğrenmek istiyor. Tuzun kimyasal formülü NaCl olduğuna göre doğru adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sodyum klorür
B) Sodyum klor
C) Kalsiyum klorür
D) Potasyum klorür
E) Sodyum hidroksit

Cevap: A
Çözüm: NaCl iyonik bir bileşiktir ve sodyum (Na) ile klor (Cl) iyonlarından oluşur. Adlandırmada metal olan sodyum adı değişmeden yazılır, klor ise “-ür” eki alarak klorür olur. Doğru cevap A’dır.

---

2. Soru

Karbon dioksit (CO₂) bileşiğinin adlandırılmasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) İyonik bir bileşiktir.
B) Adlandırmada ön ekler kullanılmaz.
C) Karbonun iki tane oksijen ile bağ yapması nedeniyle “dioksit” eklenmiştir.
D) Adlandırmada metal ismi önce yazılır.
E) “Karbon oksijen” olarak adlandırılır.

Cevap: C
Çözüm: CO₂ kovalent bağlı bir bileşiktir ve adlandırılırken ön ekler kullanılır. Karbonun iki oksijen ile bağ yapması nedeniyle “di-” (iki) ön eki ve “oksit” kelimesi eklenerek karbon dioksit adı verilir. Doğru cevap C’dir.

---

3. Soru

Amonyak (NH₃) bileşiğinin yaygın kullanılan adı nedir?
A) Azot trihidrit
B) Hidrojen azot
C) Azot trioksit
D) Azot triür
E) Amonyak

Cevap: E
Çözüm: NH₃ kovalent bağlı bir bileşiktir ve yaygın adı “amonyak” olarak bilinir. Sistematik adı “Azot trihidrit” olsa da, kimyada amonyak adı yaygın olarak kullanılır. Doğru cevap E’dir.

---

4. Soru

Hidroklorik asidin kimyasal formülü aşağıdakilerden hangisidir?
A) H₂O
B) H₂SO₄
C) HCl
D) NaOH
E) CO₂

Cevap: C
Çözüm: Hidroklorik asit, hidrojen (H) ve klor (Cl) içeren bir asittir. Kimyasal formülü HCl’dir ve su içinde çözüldüğünde hidrojen iyonları (H⁺) açığa çıkar. Doğru cevap C’dir.

---

5. Soru

Kalsiyum karbonat (CaCO₃) bileşiği hangi maddede yaygın olarak bulunur?
A) Tuz
B) Şeker
C) Kireç taşı
D) Su
E) Amonyak

Cevap: C
Çözüm: Kalsiyum karbonat (CaCO₃), doğada kireç taşı ve mermer gibi maddelerde bulunur. İnşaat malzemesi olarak da yaygın olarak kullanılır. Doğru cevap C’dir.

---

6. Soru

H₂O bileşiği yaygın olarak hangi adla bilinir?
A) Hidrojen oksit
B) Hidrojen monoksit
C) Su
D) Oksijen dihidrit
E) Hidroksit

Cevap: C
Çözüm: H₂O bileşiği kovalent bağ içerir ve yaygın olarak “su” adıyla bilinir. Sistematik adlandırma kurallarına göre “hidrojen monoksit” de denilebilir, ancak günlük kullanımda “su” terimi yaygındır. Doğru cevap C’dir.

---

7. Soru

Kükürt dioksit (SO₂) bileşiği hangi kullanım alanında yaygın olarak bulunur?
A) Temizlik malzemelerinde
B) Gübre yapımında
C) Hava kirliliği oluşturan gazlar arasında
D) Yemek tuzu üretiminde
E) Süt ve süt ürünlerinde

Cevap: C
Çözüm: Kükürt dioksit (SO₂), yanma sonucu açığa çıkan bir gazdır ve hava kirliliğine neden olur. Doğru cevap C’dir.

---

8. Soru

NaOH bileşiği kimyada hangi isimle bilinir?
A) Hidroklorik asit
B) Sodyum hidroksit
C) Amonyak
D) Sodyum klorür
E) Karbon dioksit

Cevap: B
Çözüm: NaOH, bazik özellik gösteren bir bileşiktir ve “sodyum hidroksit” adıyla bilinir. Endüstride kostik soda olarak da kullanılır. Doğru cevap B’dir.

---

9. Soru

N₂O bileşiğinin adı nedir?
A) Azot dioksit
B) Azot monoksit
C) Diazot monoksit
D) Amonyak
E) Azot trioksit

Cevap: C
Çözüm: N₂O bileşiği, iki azot ve bir oksijen içerdiği için “diazot monoksit” olarak adlandırılır. Aynı zamanda “gülme gazı” olarak da bilinir. Doğru cevap C’dir.

---

10. Soru

Aşağıdakilerden hangisi iyonik bir bileşiktir?
A) CO₂
B) NH₃
C) NaCl
D) CH₄
E) H₂O

Cevap: C
Çözüm: İyonik bileşikler metal ve ametal atomları arasında oluşur. NaCl (Sodyum klorür) bir metal (Na) ve bir ametal (Cl) içerdiği için iyonik bir bileşiktir. Doğru cevap C’dir.