İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASINDA TÜRKİYE VE DÜNYA
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Amerika ile SSCB arasında sıcak savaşın yaşanmadığı buna karşılık her alanda amansızca bir yarışın yaşandığı süreçtir. Bu sürece Soğuk Savaş denilmiştir. Bu ifadeyi ilk kullanan Amerikalı Ekonomist Bernard Baruch’tur.
Batı Bloğu (1947)
Truman Doktrini: ABD başkanı H. Truman Komünizm’in yayılmasının engellenmesini ilan etti. Bu doğrultuda Yunanistan ile Türkiye’ye ekonomik yardım yapıldı. Yunanistan’a 300 milyon dolar Türkiye’ye 100 milyon dolar hibe edildi. Amaç Rusya’nın bu ülkelerde Komünizm’i yaymasına engel olmaktı. Bu doktrin Batı Bloğu’nun kuruluşuna neden olmuştur.
Marshall Planı: ABD Dış İşleri Bakanı George Marshall’ın savaştan zarar gören 16 Avrupa ülkesine ekonomik yardım planıdır. Bu doğrultuda Avrupa Ekonomik İşbirliği Teşkilatı kuruldu. Bu plan doğrultusunda komünist bir ülke olmasına rağmen Yugoslavya’da yardım aldı. Bu durum Yugoslavya’nın SSCB tarafından dışlanmasında etkili oldu. Türkiye bu plan doğrultusunda 137 milyon dolar aldı.
Batı Avrupa Birliği: Batı Bloğu’nun oluşturmuş olduğu ilk askeri birliktir.
Avrupa Konseyi: Batı Bloğu ülkeleri arasında sosyal ve kültürel işbirliği örgütüdür. Türkiye bu örgüte üyedir.
Kuzey Atlantik Paktı-NATO: Batı Bloğu’nun askeri kanadıdır. ABD öncülüğünde 12 devlet tarafından kurulmuştur. Türkiye 1952’de, Yunanistan 1952’de, Batı Almanya 1955’te, İspanya 1982’de üye oldular.
Schuman Planı: Almanya ile Fransa arasında kömür ve çelik madenlerinin ortak çıkarılması konusundaki plandır.
Avrupa Kömür Çelik Topluluğu: Schuman Planı doğrultusunda kurulmuştur. Günümüzdeki Avrupa Birliği’nin ilk halidir.
Roma Antlaşması (1957): Bu antlaşma ile Avrupa Kömür Çelik Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na dönüştü.
Eisenhover Doktrini (1957): ABD’nin Orta Doğu’da Komünizm’in yayılmasına engel olmak amacıyla yayımladığı doktrindir. Türkiye bu plana göre de yardım almıştır.
Doğu Bloğu – Demir Perde Ülkeleri (1947)
Cominform: 1947’de kurulan Komünist Partiler Birliği’dir. Amaç komünizmin yayılmasını sağlamaktır.
Molotov Planı: SSCB dış işleri bakanı Molotov’un komünist ülkelere ekonomik yardım planıdır.
COMECON: Komünist Ülkeler Ekonomik İş Birliği Örgütü’dür.
Varşova Paktı: Doğu bloğu askeri kanadıdır.
Bağlantısızlar Bloğu – Non Aligmed
Batı ve doğu bloklarına katılmak istemeyen devletlerin oluşturdukları diğer bir gruptur. Kendilerine üçüncü dünya ülkeleri de denilmiştir.
Bandung Konferansı (1955): Endonezya başkanı Sukorno, Hindistan başkanı Nehru, Yugoslavya lideri Tito ve Mısır devlet başkanı Cemal Abdünnasır bağlantısızlar grubunu kurma kararı aldılar.
Belgrad Zirvesi (1960): Tito, Nehru ve Nasır bir araya geldiler ve bağlantısızlar bloğunu kurdular.
Soğuk Savaş Döneminde Dünya
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünya hızlı bir şekilde ekonomik olarak büyümeye başladı. Özellikle 1945- 1975 yılları arasında dünyadaki üretim üç katına çıktı. Petrol, elektrik ve otomotiv sektöründeki artış oldukça fazlaydı. Süreç içerisinde zaman zaman büyüme hızı yavaşlasa da üretim hızı uzun süre devam etti.
Ekonominin ve üretimin bu hızla büyümesi dünyada olumlu ve olumsuz sonuçları beraberinde getirmiştir.
