1990 Sonrası Türkiye’deki Gelişmeler


Kategoriler: 12. Sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, 21. Yüzyıl Eşiğinde Türkiye ve Dünya, Tarih
Cepokul

Siyasi Gelişmeler

  • 1983 yılında iktidara gelen Turgut Özal döneminde ekonominin liberalleşmesi konusunda önemli adımlar atılmış, 14 Nisan 1987’de AB’ye tam üyelik için başvuruda bulunulmuştur.
  • 12 Eylül askeri müdahalesi sonrasında siyasetle uğraşmaları yasaklanan Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş‘in siyasi yasakları 1987 yılında yapılan referandum ile kaldırılmıştır.
  • Turgut Özal’ın 1989 yılında cumhurbaşkanı seçilmesiyle boşalan başbakanlık görevine Yıldırım Akbulut getirilmiştir.
  • Turgut Özal 1993’te vefat edince, Süleyman Demirel cumhurbaşkanı, Tansu Çiller de başbakan Seçilmiştir. Tansu Çiller, Türkiye’nin ilk kadın başbakanıdır.
  • 1995 ile 2001 yılları arasında Türkiye’yi koalisyon hükûmetleri yönetmiştir. 2002, 2007 ve 2011’de yapılan seçimlerde Adalet ve Kalkınma Partisi tek başına iktidara gelmiştir.
  • Mayıs 2000’de Ahmet Necdet Sezer cumhurbaşkanı seçilmiştir.
  • Ahmet Necdet Sezer’in görev süresinin dolmasıyla yerine Abdullah Gül cumhurbaşkanı seçilmiştir (2007).
  • 2014 yılında ise ilk kez halk oyu ile Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanı Seçilmiştir.

Bilimsel, Sosyal ve Kültürel Gelişmeler

  • Tarımda makineleşme, şehirlerde iş gücüne ihtiyaç duyulması ve şehirlerin çekiciliği gibi nedenlerle köyden kente göç hareketleri yaşanmıştır.
  • 1996 yılında baş rolünü Şener Şen‘in oynadığı Eşkiya adlı film bir dönüm noktası olmuş, Türk sineması yeniden canlanma sürecine girmiştir.
  • Uluslararası film festivallerinden Cannes’da Nuri Bilge Ceylan‘ın yönettiği filmlerden “Üç Maymun” 2008’de en iyi yönetmen, “Kış Masalı” ise 2014’te en iyi film ödüllerini almıştır.
  • Orhan Pamuk‘un Nobel Edebiyat Ödülü’nü alması ülkemizin edebiyat alanında uluslararası en önemli başarısı olmuştur.
  • 1981 yılında ülkemizdeki tüm yüksek öğretim kurumları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) çatısı altında toplanmıştır. 1997 – 1998 eğitim – öğretim döneminden itibaren 8 yıllık kesintisiz eğitime geçilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığının başlattığı “Haydi kızlar okula”, “Ana-kız okuldayız” kampanyaları kız çocuklarının ve kadınların eğitime daha fazla katılmalarını sağlamıştır.
  • 1983 yılında Türkiye’de ODTÜ’de ilk internet bağlantısı kurulmuştur.
  • Oktay Sinanoğlu kimya, Gazi Yaşargil tıp, Fuat Sezgin bilim tarihi alanında yaptıkları çalışmalarla uluslararası alanda tanınan önemli bilim insanlarıdır. Aziz Sancar moleküler biyoloji alanında önemli çalışmalar yapmış, 2015 yılında Nobel Kimya Ödülünü kazanmıştır.
  • Türkiye 2014’te TÜRKSAT 4A, 2015’de TÜRKSAT 4B uydusunu uzaya fırlatmıştır. Havacılık alanında gece ve gündüz görev yapabilme kabiliyetine sahip HÜRKUŞ eğitim uçağı ile insansız hava aracı ANKA tasarlanarak projelendirilmiştir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin gelecek ihtiyaçlarına cevap vermek üzere ana muharebe tankı Altay tasarlanmıştır. GÖKTÜRK projesi ile coğrafi kısıtlama olmaksızın dünya üzerinde herhangi bir bölgeden askerî istihbarat ve sivil faaliyet ihtiyacını karşılamak amacıyla yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusu geliştirilmiştir.
  • Türk sporu 1980’lerin sonlarından itibaren uluslararası alanda büyük başarılar elde etmiştir. Naim Süleymanoğlu (Cep Herkülü) ve Halil Mutlu birçok altın madalya kazanan haltercilerimizdendir. 1992 Barcelona Olimpiyat Oyunlarında Mehmet Akif Pirim grekoromen güreşte şampiyon olmuştur. 1994 Dünya Serbest Güreş Şampiyonası’nda Türkiye takım halinde dünya şampiyonu olmuştur. 1996 Atlanta Olimpiyatlarında Türkiye son 36 yılın en başarılı sonucunu elde etmiştir.
  • Futbolda Galatasaray 2000’de UEFA, arkasından Süper Kupayı kazanmıştır. Türk Millî Futbol Takımı 2002 FIFA Dünya Şampiyonasında ve 2008 Avrupa Futbol Şampiyonasında üçüncü olmuştur. Türkiye Bayan Millî Voleybol Takımı 2003 Avrupa Şampiyonasında ikinci olmuştur. “12 Dev Adam” lakaplı Türkiye Erkek Millî Basketbol Takımı 2010 şampiyonasında dünya ikincisi olmuştur.
  • Millî Atlet Elvan Abeylegesse 2010 Barcelona’da düzenlenen Avrupa Şampiyonasında hem on bin hem de beş bin metrede altın madalya kazanarak büyük bir başarı göstermiştir.

Ekonomik Gelişmeler

  • Türk ekonomi anlayışında 24 Ocak 1980’de alınan kararlar bir dönüm noktası olmuştur. Bu kararlarla serbest piyasa ekonomisine geçilmiştir.
  • Devletin ekonomi üzerindeki baskı ve kontrolünü ortadan kaldırmak için Özelleştirme Yüksek Kurulu kurulmuştur.
  • Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsayan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Türkiye’nin milli kalkınma hedeflerine katkıda bulunacak, bölge halkına istihdam oluşturacak, büyük bir kısmı tamamlanmış önemli bir projedir.
  • 1994, 1997, 1998 ve 2001 ekonomik krizleri Türkiye ekonomisini olumsuz etkilemiş, bu durumu aşmak için IMF ile antlaşmalar imzalanmıştır. Türkiye, 2008 ekonomik krizinden etkilenmesine karşın IMF ile antlaşmasını yenilememiş, 14 Mayıs 2013’te IMF’ye olan borçlarını ödeyerek bitirmiştir.

Toplumsal Sorunlar

Terörizm

Terör, büyük çaplı korku veren ve bireylerde yılgınlık oluşturan bir eylemdir. Terörizm ise siyasi amaçlar için mevcut durumu yasa dışı yollardan değiştirmek amacıyla örgütlü, sistemli ve sürekli terör eylemlerini kullanmaktır. Türkiye özellikle son 25 yıldır anayasal düzeni yıkmaya yönelik terör hareketlerine maruz kalmaktadır. Etnik, ideolojik ve mezhep temelli çatışmalar, devlet ve toplum yapımızda büyük tahribata yol açtığı gibi bireylerin de büyük zarara uğramasına neden olmuştur. Türkiye’deki terör faaliyetlerinin ortak amacı devletin üniter yapısını bozarak millî birlik ve beraberliği ortadan kaldırmaktır.

15 Temmuz 2016 darbe kalkışmasını Türk halkı birlik ve beraberlik içerisinde hareket ederek etkisiz hâle getirmiştir. TBMM bu tarihi Demokrasi ve Millî Birlik Günü ilan etmiştir.

Ülkenin gelişimi ve ekonomisi için harcanması gereken paraların terörle mücadeleye ayrılması yüzünden ülke kaynaklarının verimli kullanılamamaktadır. Türkiye küresel güç mücadelesinin bir aracı olarak ortaya çıkan terör örgütleri ile kararlı mücadelesini sürdürmektedir.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
15 Haziran 2025 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
14 Haziran 2025 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
15 Haziran 2025 Pazar