I. Murat Dönemi (Hüdavendigar) (1362 – 1389) 10. Sınıf Tarih
- I. Murat sancak sisteminden tahta geçen ilk hükümdardır.
- Ayrıca ilk defa Sultan unvanını kullanan, ilk defa kardeşlerini öldürterek merkezi otoriteyi tam sağlayan ve ilk defa savaş meydanında şehit düşen padişahtır.
- Bu dönemde; isyan eden Ahilerden Ankara ikinci defa alındı (1362). Sazlıdere Savaşı’yla (1363) Bizans ve Bulgar kuvvetleri yenilgiye uğratılarak Edirne alınıp başkent yapıldı.
Uyarı: I. Murat bu savaşla; Balkanları Türk fetihlerine açtı, Edirne’yi merkez yaptı, Bulgaristan’ı himaye altına aldı ve Balkanlarda Macar üstünlüğünü kırdı.
Uyarı: Osmanlı Devleti’nin Haçlılarla yaptığı ilk savaş Sazlıdere savaşıdır.
- 1364 yılındaki Sırpsındığı Savaşı’yla Edirne’yi geri almak isteyen Papa’nın ve Macarların öncülü ğündeki Balkan milletlerinden oluşan Haçlı ordusu yenilgiye uğratıldı.
- Bu savaş Haçlılarla yapılan ilk savaştır. Böylece Bulgar Krallığı Osmanlı Devleti’ne bağlandı. 1371’de Çirmen Savaşı’yla da Sırp Krallığı Osmanlılara bağlandı.
Uyarı: Osmanlı Devleti aldığı yerlerde derhal İskan politikasını uygulamıştır.
1389 I. KOSOVA SAVAŞI
1389’da Balkanlar’daki Osmanlı öncü birlikleri Ploşnik’te Haçlılar tarafından yenilgiye uğratıldı (Osmanlıların Balkanlardaki ilk yenilgisi). Bu başarıdan ümitlenen Haçlılar büyük bir ordu oluşturarak Osmanlı Devleti’ni Balkanlardan atmak amacıyla harekete geçti.
- Haçlılar Kosova’da büyük bir yenilgiye uğratıldı.
- Kuzey Sırbistan yolu Osmanlılara açıldı.
- Ancak savaş sonrasında, savaş meydanını gezen I. Murat bir Sırplı tarafından hançerlenerek öldürüldü.
Uyarı: Kosova Savaşı’nda Haçlıların amacı Osmanlıyı Balkanlardan çıkartmaktı.
Uyarı: Bu savaş sırasında Osmanlı Devleti ilk defa top kullandı.
I. MURAT DÖNEMİNİN ÖNEMİ
- I. Murat Döneminde Anadolu Türk birliğini sağlamak amacıyla Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla Kütahya, Tavşanlı, Simav ve Emet alındı. Hamitoğullarından ise 80 bin altın karşılığında Isparta, Yalvaç, Eğirdir ve Karaağaç alındı.
Uyarı: Bu durum Karamanoğulları’nı rahatsız ettiği için ilk Osmanlı – Karamanoğlu mücadeleleri başlamıştır.
- I. Murat zamanında devlet teşkilatlanmasına devam edildi.
- Kazaskerlik makamı oluşturuldu.
- Gelibolu’da Acemioğlanlar Ocağı açıldı.
- Rumeli Beylerbeyliği kuruldu.
- Maliye teşkilatı kurularak ilk defterdar ataması yapıldı.
- Tımar sistemi Rumeli’de de uygulamaya konuldu.
Çözümlü Örnek Test Soruları
I. Murat Dönemi (Hüdavendigar) (1362 – 1389) – 10. Sınıf Tarih
1. I. Murat Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin siyasi ve askeri gücünü artırmak için önemli fetihler gerçekleştirilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde Osmanlı topraklarına katılan yerlerden biri değildir?
A) Edirne
B) Sırpsındığı
C) Çimpe Kalesi
D) Kosova
Cevap: C) Çimpe Kalesi
Çözüm: Çimpe Kalesi, Osmanlıların Rumeli’ye geçişini sağlayan önemli bir kaleydi ancak bu kale I. Murat döneminden önce, Orhan Bey zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Edirne, Sırpsındığı ve Kosova ise I. Murat Dönemi’nde gerçekleşen fetihler arasında yer almaktadır.
2. I. Murat döneminde Osmanlı Devleti’nde ilk kez tımar sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Tımar sisteminin Osmanlı Devleti’ne sağladığı avantajlardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ekonomiyi zayıflatması
B) Merkezi otoriteyi zayıflatması
C) Askeri gücü artırması
D) Vergi gelirlerini azaltması
Cevap: C) Askeri gücü artırması
Çözüm: Tımar sistemi, Osmanlı’da askeri ve idari düzenin sağlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu sistem sayesinde dirlik sahipleri (tımar sahipleri) kendilerine tahsis edilen arazilerden elde ettikleri gelir karşılığında asker (sipahi) yetiştirmiş ve Osmanlı ordusunun gücünü artırmıştır.
3. Aşağıdakilerden hangisi I. Murat döneminde Osmanlı Devleti’nin gerçekleştirdiği en büyük savaşlardan biri olup, Osmanlı’nın Balkanlar’daki hakimiyetini artıran zaferlerden biridir?
A) Malazgirt Savaşı
B) Sırpsındığı Savaşı
C) Miryokefalon Savaşı
D) Mohaç Meydan Savaşı
Cevap: B) Sırpsındığı Savaşı
Çözüm: 1364 yılında Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasında yapılan Sırpsındığı Savaşı, Osmanlı’nın Balkanlar’daki üstünlüğünü sağlamlaştıran ilk büyük zaferlerden biridir. Osmanlı ordusu, Avrupa devletlerinin birleşik ordularına karşı bu zaferi kazanarak Balkan fetihlerini hızlandırmıştır.
4. I. Murat döneminde Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da kalıcı olmasını sağlayan önemli gelişme aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlk düzenli ordunun (Kapıkulu Ocakları) kurulması
B) İstanbul’un fethedilmesi
C) Yıldırım Bayezid’in tahta çıkması
D) Osmanlı-İran savaşlarının başlaması
Cevap: A) İlk düzenli ordunun (Kapıkulu Ocakları) kurulması
Çözüm: I. Murat döneminde Osmanlı’nın askeri yapısını güçlendirmek ve fethedilen toprakları kalıcı olarak Osmanlı yönetimi altına almak amacıyla Kapıkulu Ocakları kurulmuştur. Bu sistem sayesinde Osmanlı ordusu profesyonelleşmiş ve Balkanlar’daki hakimiyet daha kalıcı hale gelmiştir.
5. I. Murat, 1389 yılında Kosova Savaşı’nda Osmanlı ordusunu zaferle yönetse de savaş sonrası şehit edilmiştir. I. Murat’ın bu olay sonucunda hayatını kaybetmesine sebep olan kişi kimdir?
A) Lazar
B) Miloş Obiliç
C) Vuk Brankoviç
D) Stefan Duşan
Cevap: B) Miloş Obiliç
Çözüm: 1389 Kosova Savaşı’nda Osmanlı ordusu, Sırp kuvvetlerine karşı büyük bir zafer kazanmıştır. Ancak savaş meydanını gezen I. Murat, bir Sırp askeri olan Miloş Obiliç tarafından hançerlenerek şehit edilmiştir. Bu olay, Osmanlı tarihinde bir padişahın savaş meydanında hayatını kaybettiği nadir olaylardan biridir.